Трамп: Иран мен Израиль атысты толық тоқтатуға келісті

Оның сөзінше, бұл келісім алдағы бірнеше сағат ішінде күшіне еніп, 12 сағаттың ішінде соғыс ресми түрде аяқталады.

«Израиль мен Иран атысты толық әрі түбегейлі тоқтату туралы келісімге келді. Бұл шамамен алты сағаттан соң, тараптар өздерінің қазіргі және соңғы миссияларын аяқтағаннан кейін басталады. 12-ші сағатта атысты тоқтату режиміне Израиль де қосылады. Ал 24-ші сағатта бүкіл әлем 12 күнге созылған соғыстың ресми түрде аяқталғанын қуана қарсы алады», - деп жазды Трамп.

Ол сонымен қатар бұл соғыстың Таяу Шығысты күл-талқан етуі мүмкін болғанын, бірақ ол жолдың алдын алғанын айтты. «Құдай Израильді жарылқасын, Құдай Иранды жарылқасын, Құдай Таяу Шығысты, Америка Құрама Штаттарын және бүкіл әлемді жарылқасын!» – деді АҚШ президенті өз жазбасында.

Алайда бұл мәлімдемеге Иран да, Израиль де ресми жауап берген жоқ.

— Егер бәрі жоспарлағандай болса — дәл солай болады, — мен екі ел, Израиль мен Иранды қазіргі «Он екі күндік соғыс» деп атауға болатын соғысты тоқтатуға мүмкіндік берген төзімділік, батылдық және ақыл-парасаттылықпен құттықтаймын, - деп жазды Америка президенті.

Иран мен Израиль арасындағы қақтығыс бірнеше апта бұрын басталып, Таяу Шығыстағы жағдайды күрт ушықтырды. Оның басты себебі — Израильдің Сирия мен Ливандағы Иранға жақын күштерге жасаған әуе шабуылдары болды. Тель-Авив Тегеранды «ядролық қару жасап жатыр» деп айыптап, бұл соққыларды ұлттық қауіпсіздікті қорғау деп түсіндірді. Ал Иран мұны өз егемендігіне төнген тікелей қауіп деп бағалап, қарымта жауап беретіні туралы ескерткен.

Сонымен бірге, жанжал 2024 жылдың соңында басталған Газа секторындағы соғыспен де тығыз байланысты. Иран Израильдің ХАМАС-қа қарсы әскери операцияларын тоқтатуға шақырып, Палестина жағына шығып мәлімдемелер жасады. Израиль өз кезегінде Иранды ХАМАС-ты қаруландырып, аймақтағы тұрақтылықты шайқалтып отыр деп айыптады.

Халықаралық сарапшылар бұл қақтығысты тек екі елдің арасындағы текетірес деп емес, бүкіл Таяу Шығыс аймағының қауіпсіздігіне төнген үлкен қатер ретінде бағалап отыр. АҚШ, БҰҰ және басқа да елдер тараптарды сабырға шақырып, атысты тоқтату үшін дипломатиялық жолдарды қарастырды.

Reuters агенттігінің Ақ үйдегі дереккөзге сілтеме жасап хабарлауынша, келісімге Трамп пен Израиль премьер-министрі Биньямин Нетаньяху телефон арқылы сөйлескеннен кейін қол жеткізілген. Иран тарапымен келіссөзге АҚШ вице-президенті Джей Ди Вэнс, Мемлекеттік хатшы Марко Рубио және АҚШ-тың Таяу Шығыс жөніндегі арнайы өкіл Стив Уиткофф қатысқаны бөлек атап өтілді. Reuters агенттігі мәлім еткендей, Иранның атысты тоқтату туралы келісіміне Қатар премьер-министрі шейх Мұхаммад бин Абдулрахман әл-Тани мен Иран басшылығы өкілдерінің телефон арқылы сөйлесуінен кейін қол жеткізілді.

Қазіргі сәтте Трамптың атысты тоқтату туралы жария мәлімдемесі халықаралық қауымдастық тарапынан үмітпен қабылданғанымен, Иран мен Израильден ресми растау болмайынша, жағдайдың нақты тұрақтанғанын айту ерте.