2021 жыл қазақстандық инвесторлар үшін ұтымды болмақ

Бағалы қағаздарды сатып алудың қосымша мүмкіндіктерін көрген жүздеген қазақстандық қор нарығына келді. Жаңа инвесторлардың негізгі бөлігі – прагматикалық қаржылық жағдайы бар белсенді жастар. 20-25 жас аралығындағы жастар ата-аналары сияқты жылдар бойы банктерде ақша жинағысы келмейді. Қаржылық біліміне, кәсіби тәжірибесіне және бастапқы капиталына қарамастан, жастардың осы шақта ақша табуға деген үлкен ықыласы бар. Инвестициялық мақсаттары да қарапайым емес – қаржылық тәуелсіздік, әлемді көруге және оқуды жалғастыруға деген ұмтылыс. Кейінгілері ұзақ мерзімділер: жеке тұрғын үй, отбасын құру және қамтамасыз ету, балаларды оқыту, зейнеткерлік жоспарлар және қауіпсіз қарттық. Дәл осы дәйектілікте толыққанды қор нарықтары бар дамыған елдердегі инвесторлар қозғала бастайды.

        Инвестициялық мәдениетті қалыптастыру тұрғысынан Қазақстан алға қарай ілгерілей бастады деп айтуға болады. Біздің маңызды міндетіміз – процесті ынталандыру және азаматтардың инвестициялық талғамын дамыту.

Forbes Kazakhstan журналының қаржылық шолушысы Татьяна Батищева былай дейді:

    – Заманауи технологиялар жергілікті және әлемдік қор нарығының дамуына үлкен қолдау көрсетеді. Мысалы, Қазақстанда 5-6 жыл бұрын брокерлік қызметке келісім жасау үшін біреу брокердің кеңсесіне барып, оған телефон арқылы дауыстық нұсқаулық бергеннен кейін құжаттарға қол қоюға асығу керек болатын. Қазір инвесторлар уақыттарын үнемдеп, онлайн режимінде келісімшарттар жасасып, құжаттарды электрондық цифрлық қолтаңбамен (ЭЦҚ) куәландыру мүмкіндігіне ие болды. Дамыған нарықта бірнеше жылдан бері финтех компаниялары брокерлік шоттарды қашықтан ашуға, бағалы қағаздарды сатып алуға және сатуға, сонымен қатар басқа да бірқатар қызметтерді алуға мүмкіндік беретін мобильді қосымшаларды ұсынады. Бағалы қағаздарды сатып алу процесін смартфон арқылы тездету көптеген адамдарды нарыққа тартты.

        Қазақстандық нарықта қор нарығының өндірілуіне баса назар аударылуда. Сонымен, Halyk Invest қосымшасы бастапқы инвестициялар көлемін шектемей, акциялардың алты түрін сатып алып көруді ұсынады. Инвестор қашықтан биометриялық сәйкестендіру процедурасынан өтеді, шот ашу және клиенттің тапсырыстары инвестордың сенімді нөміріне жіберілген SMS-кодтар көмегімен расталады. Банктік картадан брокерлік шотты толтыруға болады. Tabys атты тағы бір қосымшаны AIX биржасы әзірлеген және 10 доллардан басталатын биржалық айналымдағы ноталарға ақша салуды ұсынады. Әрине, бұл тенденцияны нарықтың басқа қатысушылары қолдайтын болады: брокерлік бизнес онлайн және цифрлық шешімдерге көбірек ауысады.

         Тағы бір маңызды тенденция – Қазақстанда тәуелсіз қаржылық консультанттар институтының қалыптасуы. Бұлар клиентке сыртқы нарықта орасан зор пайда әкелуге уәде беріп, ақша алып, соның салдарынан көбіне ұтылатындар аз емес. Банктерден, инвестициялық компаниялардан кетіп, инвесторларға кеңес беру үшін өз жобаларын жасап жатқан білікті мамандардың саны артып келеді. Процесс әлі де бастапқы сатыда, бірақ уақыт өте келе, қор нарығына және инвестиция сапасына айтарлықтай әсер етеді. Дамыған нарыққа қарасақ, онда консультанттар ерекше рөл атқарады. Мәселен, америкалықтардан не білуге ​​болады: бала шақтан бастап ақша үнемдеуге, ақшаны ұтымды жұмсауға және жеке қарызды басқаруға үйретеді. Бұған кеңес берушілер сыныбы ықпал етеді. Олар салықтық оңтайландырудың ресми схемаларын ұсынады, жоғары пайыздық мөлшерлемемен несиелерді жабуға, клиентпен оңтайлы қаржылық стратегияны таңдауға, зейнетақы жоспарларын жасауға және т.б. көмектеседі. Әрине, мұндай қызметтерге сұраныс пен қазақстандық консультанттардың саны өскен сайын, олардың қызметі дамыған нарықтардағыдай кәсіби ассоциацияларды құру арқылы лицензияланатын және реттелетін болады.

         Ресми мәлімдемелерге сүйенсек, 2021 жыл біздің қор нарығымыз үшін үлкен жетістік болады деп күтуге негіз бар. Зейнетақы ақшасының бір бөлігін жеке инвестициялық басқаруға беру құнды деген қағаздарға сұранысты және олардың екінші нарықтағы өтімділігін арттырады.

Сондай-ақ реттеуші білікті инвесторларға арналған құралдар жиынтығын, оның ішінде Қазақстанда бұрын қолданылмаған өндірісті іске қосу арқылы кеңейтуді көздейді. Біз жеке орналастыруға арналған облигациялар, инвестициялық облигациялар, клирингтік қатысу сертификаттары туралы айтып отырмыз. Цифрландыру мен құжаттар пакетіне қойылатын талаптардың төмендеуіне байланысты мұндай құралдарды тіркеу айтарлықтай жеделдетіледі. Коммерциялық банктер қор нарығында кең майдан рөлін атқаруы керек. Оларға брокерлік лицензия алуға және брокерлік қызметтердің барлық спектрін ұсынуға рұқсат беріледі. Бұл қадам клиенттердің банктегі депозиттерін азайтуға және баламалы инвестицияларды ұсынуға бағытталғаны анық. Алайда әзірге ЕДБ пассивті инвестициялар мен мемлекеттік кепілдіктерге үйреніп алған клиенттермен маркетингтік саясатты қалай құратыны белгісіз. Әсіресе көптеген банктерде холдингтердегі осы жұмысты жабатын еншілес брокерлік компаниялар бар екенін ескерейік.

        Жалпы алғанда, биыл қазақстандық қор нарығы үшін қолайлы жағдайлар қалыптасуда. Дәлірек айтқанда, қарапайым макроэкономика. Renaissance Capital инвестициялық компаниясының мәліметінше, биыл мұнай бағасының бастапқы сценарийі барреліне 50 долларды құрайды. Алайда олардың жақында өскенін ескере отырып, мүмкін, барреліне 60 доллар Қазақстанға қосымша плюс береді. Бұл жағдайда ЖІӨ 5,8 пайыз (базалық 5,1 пайызбен салыстырғанда) болуы мүмкін. Теңгенің айырбас бағамы 4 пайызға күшейіп, бір доллар үшін 398-ді құрайды. Бұл «қайта өрлеу» 2021/22 жылдары мемлекеттік облигациялардың кірістілігі 10 пайыз деңгейінде қалады деп күткендіктен, меншікті капиталға және жергілікті облигациялар нарығына инвесторлар үшін жақсы табыс әкелуі мүмкін.