Жазылу
Ақбөкендердің жаппай қырылу себебі анықталды
Батыс Қазақстан облысында 300-ге жуық ақбөкеннің өлексесі табылды. Алайда билік бұл жағдайды жаппай қырылу деп санамайды. Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесін қорғау аумақтық инспекциясының мәліметінше, бұл — табиғи өлім, яғни кәрі әрі қыстан әлсіреп шыққан жануарлардың өлімі.
Дегенмен, ақбөкендердің қырылуына қансорғыш кенелердің жаппай таралуы да әсер етуі мүмкін. Әсіресе облыстың оңтүстік аудандарында олардың саны жылдан жылға көбейіп келеді. Жергілікті тұрғындар өлі ақбөкендердің суреттерін жариялап, денелерін қаптаған кенелерге алаңдаушылық білдіруде.
2025 жылдың басынан бері төрт ауданда — Бөкейорда, Қазталов, Ақжайық және Жаңақалада — ақбөкендердің өлімі тіркелген. "Охотзоопром" мекемесі мен жергілікті әкімдіктер инспекциямен бірлесіп, 290 өлексені жойған.
Мамандар жағдай бақылауда екенін айтады. Облыс бойынша ақбөкендердің жалпы саны 2,3 миллионды құрайды. Қыс жеңіл өтіп, қар аз болғандықтан, жануарлар азыққа оңай жеткен. Соның нәтижесінде өлім деңгейі төмен болған.
Салыстырмалы түрде, 2024 жылы су тасқыны салдарынан 5834 ақбөкен өлген. Мұратсай су қоймасына бірнеше жылдан кейін алғаш рет көп су келіп, аңдар тұтқиылдан келген тасқыннан құтылып үлгермей, тапталып немесе суға батып қалған. Биыл сол су қоймасында 30 ақбөкеннің өлімі тіркелді.
Ақбөкен өлекселері табылған жағдайда арнайы алгоритм әзірленген. Жергілікті тұрғындар мен ауыл әкімдіктерінің өкілдері бұл туралы "Охотзоопром" мен "Бөкейорда" резерватына хабарлауы тиіс. Содан кейін ғана ресми тіркеу мен жою шаралары жүргізіледі.
Соңғы жылдары кенелердің санының артуы үй жануарларына ғана емес, жабайы аңдарға да қауіпті болып отыр. Ақбөкендердің жаппай әлсіреуіне және өліміне дәл осы фактор себеп болуы мүмкін. Алайда жабайы табиғатта кенелерге қарсы шаралар жүргізілмейді, мұндай жұмыстар тек үй жануарларына қатысты ветеринарлық қызмет арқылы атқарылады.
2025 жылы ақбөкендер популяциясын реттеу мақсатында ату немесе тәркілеу туралы шешім әлі қабылданған жоқ. Сонымен қатар, ақбөкендердің өлекселері Қызылорда, Қарағанды, Атырау және Ұлытау облыстарынан да табылған. Жалпы, жыл басынан бері 5000-нан астам өлексенің жойылғаны хабарланды.
