АҚШ соты "Азаттық радиосын" қаржыландыруды тоқтатуға уақытша тыйым салды

Бұл шешім 15 наурызда USAGM кеңесшісі Кэри Лейк жариялаған бұйрықтың күшін жояды. Ол бұйрық бойынша АЕ/АР-ке бөлінген Конгресс қаражаты тоқтатылуы тиіс болатын. 

Судья Ройс Ламберттің 10 беттік шешімі бойынша, бұл бұйрықты орындау "Радио Азаттыққа" орны толмас залал келтіреді.

"USAGM басшылығы бір ауыз сөзбен және ешқандай негіздемесіз Азаттық Радиосын (АЕР/АР) жаба алмайды – тіпті егер президент солай істеуді бұйырған болса да", – деді сот шешімінде.

77 млн доллар мәселесі және соттағы арыз

Сот шешімінің келесі кезеңінде АҚШ Конгресі 2025 жылдың қыркүйек айына дейін "Радио Азаттықтың" жұмысына бөлген 77 миллион долларды корпорацияға аудару мәселесі қаралады.

Бұған дейін Кэри Лейк агенттігі "Азаттыққа" бұл қаражатты бермеу туралы бұйрық шығарған болатын. Алайда соттың араласуымен 24 наурызда USAGM 7,46 миллион доллар бөлуге келісті, бұл сомма 1-14 наурыз аралығындағы шығындарды жабуға жетеді.

"Радио Азаттық" корпорациясы 18 наурызда USAGM мен оның шенеуніктері Кэри Лейк пен Виктор Моралестің үстінен сотқа шағым түсірді. Медиакорпорация АҚШ Конгресі бекіткен грантты тоқтату әрекеттеріне қарсы шықты.

"Радио Азаттық/Азат Еуропа" 1953 жылдан бері жұмыс істейтін тәуелсіз медиакорпорация. Ол АҚШ Конгресі бөлген қаражат есебінен қаржыландырылады, ал қаражат АҚШ-тың Жаһандық медиа агенттігі (USAGM) арқылы бөлінеді.

2024 жылы АҚШ-тың бұрынғы президенті Дональд Трамп жеті мемлекеттік агенттіктің қызметін қысқарту туралы жарлыққа қол қойды. Олардың арасында USAGM де бар. Осы шешімнен кейін USAGM "Азаттықты" қаржыландыруды тоқтату туралы бұйрық шығарды.

Агенттіктің ресми сайтында Кэри Лейк атынан жарияланған мәлімдемеде "қаржыны тиімсіз пайдалану" себеп ретінде көрсетілген.

Мәселенің саяси астары бар ма?

АҚШ билігінің "Азаттықты" қаржыландырудан бас тарту әрекеті халықаралық деңгейде сынға ұшырады. Сарапшылар бұл шешімнің саяси астары бар екенін және бұл АҚШ-тың медиа саласындағы сөз бостандығына әсер етуі мүмкін екенін атап өтті.

Бұған дейін де кейбір елдер "Азаттық" қызметінің жұмысына кедергі келтірген. 

Алайда АҚШ сотының шешімі "Азаттық" корпорациясының жұмысын жалғастыруына мүмкіндік беріп отыр. Егер сот толықтай "Радио Азаттықтың" пайдасына шешім шығарса, USAGM агенттігі бұл медианы жабу мүмкіндігінен айырылуы мүмкін.

Алдағы аптада 77 миллион доллардың берілуі бойынша сот тыңдалымы өтеді, бұл мәселенің одан әрі қалай өрбитіні сол кезде белгілі болады.