Алматы полициясы есірткі бизнесін бастаған шетелдік азаматтарды ұстады

Үндістан мен Пәкістандық екі азамат Алматыда есірткі бизнесін бастаған. Олардың бірі қаладағы жоғары оқу орнының студенті болып шықты.

Полиция олардың баспанасын тінту барысында аса көп мөлшердегі синтетикалық есірткі мен прекурсорлар және зертханалық жабдықтарын тапты.

Полиция полковнигі, Алматы қаласының полиция департаменті бастығының орынбасары Қуатбек Науатовтың айтуынша, қазір күдіктілер қамауға алынып, тергеу амалдары басталған. Жалпы, шетелдіктерден тәркіленген синтетикалық психотроптық заттардың жалпы көлемі төрт келіден асады.

Айта кетейік, Қазақстанда нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің 2023-2025 жылдарға арналған кешенді жоспары бар.

Жоспар нашақорлық пен есірткі бизнесімен тиімді күресу үшін қажетті бірінші кезектегі шараларды ескере отырып, қазіргі нашақорлық жағдайын талдау негізінде әзірленгені атап өтілді. Оны әзірлеу қазіргі заманғы әлемдік есірткі саясатының ерекшеліктерін ескерді, онда психоактивті заттардың жаңа түрлерінің үлесі артып, есірткіні өндіру, тасымалдау және тарату әдістері өзгереді, ғылыми-техникалық прогрестің жетістіктері белсенді түрде енгізілуде ( darknet, мессенджерлер, крипто-әмияндар және т.б.).

Сонымен қатар, кешенді жоспардың негізгі мақсаттарына есірткінің аса қауіпті түрлерінің, әсіресе синтетикалық заттардың жолын кесу, нашақорлықты ерте анықтау жүйесін енгізу, есірткіні пайдаланатын адамдардың есебін жасау, уәкілетті органдардың құзыреті мен мәртебесін арттыру, материалдық-техникалық базаны нығайту болып табылады.

Кешенді жоспардың бұрынғы құжаттардан айырмашылығы, бірқатар ерекшеліктері бар. Министрдің айтуынша, бұған дейін ведомство тек қылмыстық қудалаумен ғана айналысқан, ал басты мақсат әшкерелеу болған. Сонымен бірге үйлестіру міндеті екінші жоспарға түсті.

Құжат сарапшылар арасында және әртүрлі пікірталас алаңдарында кеңінен талқыланды. Оның негізгі мақсаттарының бірі – қоғамның, азаматтық институттардың және барлық мемлекеттік органдардың нашақорлықтың алдын алу сапасын арттыру және жалпы нашақорлар санын азайту бойынша күш-жігерін біріктіру.

Қолда бар деректерге сүйенсек, елімізде синтетикалық заттарды жасырын өндіру фактілері жиілеп барады. Апиындарды, соның ішінде Ауғанстаннан «Солтүстік жол» деп аталатын транзитпен келетіндерді, каннабис тобындағы есірткінің заңсыз айналымын, сондай-ақ «дәріхана» нашақорлығын анықтау өзекті болып қала береді.

Қабылданған жоспар аталған бағыттар бойынша шаралар кешенін жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Нәтижесінде 2025 жылға қарай есірткіні тұтынушылардың кешіктірілуін азайту, есірткіге тәуелділіктен ұзақ мерзімді ремиссиясы бар кәмелетке толмағандардың санын 15-тен 20 пайызға дейін ұлғайту, сондай-ақ есірткі тұтынушыларды медициналық-әлеуметтік оңалтумен қамтуды 2025 жылға дейін қамтамасыз ету жоспарлануда. 26-30 пайыз.

Құжат заңнамалық және нормативтік-құқықтық базаны жетілдіруді, заманауи есірткі бизнесінің жаңа сын-қатерлері мен қауіп-қатерлеріне қарсы тұрудың тиімділігін арттыруды, халықаралық ынтымақтастықты нығайту мен кеңейтуді, қазақстандық қоғамдағы нашақорлық деңгейін төмендетуді көздейді. Нашақорлықтың алдын алу және емдеу жүйелерін жетілдіруге, нашақорларды оңалтуға, сондай-ақ ведомствоаралық өзара іс-қимылды нығайтуға көп көңіл бөлінеді.

Нашақорлықпен және есірткі бизнесімен күресумен айналысатын мемлекеттік органдарды материалдық-техникалық жарақтандыруды жақсарту бойынша шаралар кешені қарастырылған.

Сондай-ақ емдеу-сауықтыру орталықтары жаңартылып, ашылады. Ұшақ пен ұшқышсыз ұшатын аппараттарды пайдалана отырып, шалғай аудандардағы жасырын есірткі зертханалары мен плантацияларын жою шаралары қабылданды.

Жоспар шекаралық бақылау бекеттерін есірткіні, прекурсорларды және дәрілік зертханаларға арналған құрал-жабдықтарды анықтауға арналған инспекциялық жабдықтармен жабдықтауды көздейді.

Бұл ретте жаңа синтетикалық препараттарды, сондай-ақ азаматтарды медициналық куәландыру шеңберінде іріктеуге жататын қан үлгілері мен басқа да биоматериалдарды жеделдетіп зерттеу үшін сот сараптамасы органдарының материалдық-техникалық базасы нығайтылады. Аталған жоспарлы іс-шараларды жүзеге асыруға бюджеттен 53,1 млрд теңге бөлінген.

Жоғары технологиялар дамыған заманда есірткі бизнесі де киберкеңістікке көшті. Телеграм-боттар мен басқа да интернет-ресурстар арқылы есірткі сату кең тараған. Мәселен, биыл тіркелген әрбір жетінші есірткі қылмысы есірткіні интернет арқылы сатумен байланысты.

Мұндай интернет-дүкендерге тосқауыл қою мәселені түбегейлі шешпейтінін мойындауымыз керек, өйткені жаңа сайттар тез пайда болады. Ал оларды анықтау ұзақ процесс. Ұйымдастырушыларды анықтау одан да қиын. Өйткені олар шетелде. Мұндай заңсыз мазмұнды бұғаттау үшін заманауи аппараттық және бағдарламалық қамтамасыз ету қажет. Осыған байланысты Кешенді жоспарда тиісті қаражат қарастырылған. Олар әлеуметтік желілер мен сайттар арқылы есірткі таратуды анықтауды автоматтандыратын болады.

Cybernadzor жүйесі сонымен қатар веб-сайттардың онлайн блокталуын қамтамасыз етеді. Яғни, жасанды интеллекттің өзі оларды анықтап, бірден блоктайды. Сонымен қатар, мұндай сайттардың пайдаланушылары мен ұйымдастырушыларын анықтауға көмектеседі. Тағы бір мәселе – дәрі-дәрмектің астыртын өндірісі. Оларды анықтау үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының арнайы жасақтары ұшқышсыз ұшақтармен жабдықталған. Олардың міндеті – жетуге қиын жерлерде қарасора дақылдарын анықтау және газ анализаторлары арқылы есірткі зертханаларын анықтау үшін әуе барлауын жүргізу.

Жалпы, Алматы қаласы бойынша есірткі саудасымен күрес, оларды интернетте сатуға қатысты қылмыстарға қарсы кешенді жұмыстар жүргізілуде.