Алматы қаласының сейсмикалық қауіпсіздігіне аудит жүргізілмек

Төтенше жағдайлар министрлігі Сейсмология институты директорының орынбасары Нұрсәрсен Өзбеков:

— Қазақстандық сейсмологтар еліміздегі сейсмикалық қауіптілік мәселесі бойынша тұрақты түрде жұмыс істеп, жалпы сейсмикалық аудандарға бөлу, аймақтарға бөлу деп аталатын карталарды әзірлеуде, онда сейсмикалық қауіпті, сейсмогендік аймақтар сейсмикалық әлеуеттің көрсеткіші көрсетілген. Басқа карталар да құрастырылған, оның ішінде елді мекендер үшін де жасалған. Мысалы, Алматы қаласын сейсмикалық микроаймақтандыру картасы әзірленді. Өткен айда біз Алматы полигоны аумағындағы жер сілкінісінің орташа мерзімді болжамы бойынша қорытынды әзірледік, ол уәкілетті органдарға ұсынылды. Осы қорытындыға сәйкес, 2023 жылы Алматы полигонының аумағында жеті баллдық күшті жер сілкінісі күтілмейді деген болжам жасап отырмыз. Ғылыми-зерттеу тұрғысынан алғанда 200-ден астам болжамдық параметрлерді талдау негізінде құрастырылған апта сайынғы қысқа мерзімді қорытынды әзірленеді», — дейді ғалым.

Жыл басында Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Алматы қаласының әкімі Ерболат Досаевты қабылдау барысында қаладағы сейсмикалық қауіпсіздік мәселелерін талқылап өткен болатын. Алматы әкімі қаланың 2040 жылға дейінгі жаңа бас жоспарын әзірлеудің негізгі тәсілдері туралы баяндады. Мемлекет басшысы сейсмикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша ұсынылған шараларды мақұлдап, осы жылдың екінші жартыжылдығында қала нысандарының аттестациясын жаңартуға мүмкіндік беретін сейсмикалық аудит жүргізу жоспарын бекіткен болатын.

Айта кетейік, Алматы 9 балдық сейсмикалық аймақта орналасқан. Мамандардың айтуынша, Алматыда жойқын жер сілкінісі болған жағдайда ғимараттардың 60 пайызына дейін қирауы мүмкін. Алматы қаласы Төтенше жағдайлар департаментінің хабарлауынша, жойқын жер сілкінісі болған жағдайда қалада баспанасыз қалған зардап шеккен тұрғындарды қабылдау үшін 384 пункт жұмылдырылады. Олар уақытша тұру орындарын жинауға, тіркеуге, зардап шеккен халықты негізгі қажеттіліктермен (су, тамақ, азық-түлік), борт көлігімен қамтамасыз ету және қауіпсіз аймақтарға көшіру үшін арналған. Сейсмикалық аймақтар туралы толық ақпарат іздеу жүйесіне «зардап шеккен тұрғындардың пункттері» қосымшасын енгізу кезінде 2GIS картасында, сондай-ақ Алматы Төтенше жағдайлар департаменті мен әкімдігінің ресми сайттарында қолжетімді.

Сондай-ақ, департамент QR коды бар ақпараттық тақталарды әзірледі, смартфон арқылы сканерлеу кезінде жақын маңдағы эвакуациялау маршруттарының бағыттарын анықтауға болады.

2023 жылдың І жартыжылдығында мегаполистегі барлық тұрғын үйлердің (2 және одан да көп қабатты) қасбеттеріне (шамамен 10 мың үй) белгілер қою жоспарлануда. Жойқын жер сілкінісі болған жағдайда 13371 адамнан арнайы күштер тобы қарастырылған жәнесондай-ақ 4060 дана техника құралдары дайын тұр. Сонымен қатар, еліміздің 16 облысы мен 5 орталық мемлекеттік органның күштері мен құралдары Алматыдағы ауқымды жер сілкінісін жою үшін үш эшелон бойынша алға жылжиды.

Алматы қаласы Төтенше жағдайлар департаменті бастығының міндетін атқарушы Ерлан Әлібеков Алматыда төтенше жағдай қаупі туралы тұрғындарды хабардар ететін 843 сирена және дыбыстық дыбыс қондырғысы (қамту аймағы – 100%) жұмыс істейтінін айтты. Сонымен қатар, хабарландыруға «Медиасервердің» 671 телеарнасы мен 24 радиоарнасы қатысуда.

Қаладағы нысандарды паспорттау соңғы рет 2017 және 2018 жылдары жүргізілгенін атап өтті. Осыған байланысты Төтенше жағдайлар министрлігі қала әкімшілігімен бірлесіп, тез арада тексеру жүргізіп, сейсмикалық қауіпсіздікті арттыру бойынша пәрменді шараларды жүзеге асыруы керектігін алға тартты:

— Бұл мәселелерде Алматыда ғана емес, республиканың жер сілкінісі болуы мүмкін басқа барлық аймақтарында әлемдік тәжірибені пайдалану қажет. Уәкілетті мемлекеттік органдар бұрын жойылған жобалау, құрылыс және бақылау процестерін заңнамалық тұрғыдан қатайту мәселесін жедел қарастыруы керек, — деді Ә.Смайылов.

Жалпы, ол Алматы қаласының 2040 жылға дейінгі бас жоспарының жобасын талқылау және бекіту аясында ерекше маңызды болып табылатын қаладағы қала құрылысы саясатын жетілдіру қажеттілігіне тоқталды.

Әкімдік қаланы салу кезінде әлеуметтік, инженерлік және көлік инфрақұрылымын дамыту бойынша жіберілген қателіктерді ескерілуі, сондай-ақ тарихи-мәдени мұраны сақтай отырып, ғимараттардың биіктігі мен тығыздығына баса назар аударылуы қажеттігі мәселелері де көтерілді.

Ол қаланың экологиялық проблемаларын шешу бойынша шараларды кешенді түрде жүзеге асырудың және Алматы агломерациясын дамыту жоспарын тез арада аяқтаудың маңыздылығын атап өтті. Сондай-ақ, Смайылов Алматыда соңғы 10 жылда жалақы өсімі республика бойынша орташа деңгейден төмен болып қалғанын атап өтті.

«Алматылықтардың нақты ақшалай кірістерінің жыл сайынғы өсуін қамтамасыз ету қажет. Бұл күрделі жұмыс. Ең алдымен, біз жаңа жалақысы жоғары жұмыс орындарын құруға және инвестиция тартудың жоғары серпінін сақтауға назар аударуымыз керек», — деді Смайылов.

Оның айтуынша, халықтың табысын арттыру жұмыстары инфляцияны тежеу ​​шараларын жүзеге асырумен тікелей байланысты. Сондықтан, жергілікті дилерлердің қызметі тек қалада ғана емес, бүкіл республика бойынша азық-түлік пен басқа да тауарлардың құнына әсер ететіндіктен, базарлардағы, оның ішінде Алтын Ордадағы баға белгіленімін жіті қадағалау қажет. Премьер-министр қатарлас бәсекелестікті дамыту үшін Алматы агломерациясының шығыс және солтүстік бөліктерінде қосымша сауда алаңдарын құру мәселесін пысықтау, сондай-ақ делдалдарды тексеру жөніндегі өңірлік комиссияның тиімді жұмысын қамтамасыз ету қажет екенін айтты. схемалар. Бұған дейін Алматы мен екі облыста жер сілкінісі болатыны хабарланған болатын. 10 наурызда өткен болжамдық комиссияның қорытындысына сәйкес, алдағы аптада Алматы, Алматы облысы және Жетісу облысының аумағында сезілу қабілеті 3-3,5 баллға дейін аздаған жер асты дүмпулері болуы мүмкін.

Еске салайық, Қазақстан сейсмикалық тұрақсыз мемлекеттер тізіміне енгізілген. Алматы, Алматы, Шығыс Қазақстан, Жамбыл, Қызылорда және Түркістан облыстарының аумақтары сейсмикалық қауіптіліктің жоғары әлеуетіне жатады. Дегенмен, Алматы облысы ең белсенді — жер сілкінісі қар көшкініне, селге, бөгеттердің бұзылуына әкелуі мүмкін. Мамандардың айтуынша, Алматыда жойқын жер сілкінісі болған жағдайда шығын шамамен 400 мың адамды құрайды, ғимараттардың 60 пайызына дейін қирады, ал тікелей шығын шамамен 200 миллиард теңгені құрайды. Бұл жағдайда шығындар барлық жағынан үлкен ғана емес, әрі ұзақ мерзімге созылмақ.