Аляскадан кейін Трамптың ұстанымы қалай өзгерді?

Атысты тоқтатудың орнына бейбіт келісім

Трамптың өзі өз ұстанымындағы алғашқы өзгерісті жариялады: Владимир Путинмен кездесуінен кейін ол тез бітімге келмеуін емес, бейбіт келісімге келу керек деп шешті. Жұма күні Трамп Аляскаға кеткенде, ол алдымен атысты тоқтатуға қол жеткізуге үміттенген. Украина президенті Владимир Зеленский атысты тоқтатуға шақырады, ал Еуропа елдері оны қолдайды.

Алайда майдандағы жағдай Путиннің пайдасына дамып келеді және ол бітім жасағысы келмейді - оның орнына өз шарттарымен бейбітшілік келісімін талап етеді. Сарапшылардың пікірінше, Путин Трампты өз ұстанымына сендірген болуы мүмкін - немесе Трамп Кремль қарастырудан бас тартқан сценарийді талап етуді жөн санамады.

Позицияның өзгеруі Киев пен оның еуропалық одақтастарының көңілін қалдырса керек, деп жазады BBC дипломатиялық тілшісі Пол Адамс. Путин өз кезегінде Американың жаңа санкцияларынан құтылып, соғысты жалғастыру үшін уақыт сатып алды.

Ресейдің БҰҰ-дағы тұрақты өкілінің орынбасары Дмитрий Полянский ВВС Дүниежүзілік қызметінің Newshour радиосына берген сұхбатында екі президенттің нені талқылағаны туралы ақпарат тек болжам деп айтты.

Бұл ретте Зеленский дүйсенбі күні Вашингтонға сапары кезінде Трамптан түсініктеме сұрайды, деп хабарлайды New York Times.

Украина үшін қауіпсіздік кепілдіктері

Украина үшін жақсы жаңалық – Трамп оған АҚШ + ЕО форматында, бірақ НАТО-ның қатысуынсыз қауіпсіздік кепілдіктерін беруге дайын, деп жазады Wall Street Journal өз дереккөздеріне сілтеме жасап. Путиннің Аляскадағы Трамппен Украинаның қауіпсіздік кепілдігінің қажеттілігі туралы пікірімен келіскендігі туралы сөзі, сондай-ақ кездесуден кейін Америка президентінің Fox News телеарнасына берген сұхбатында қысқаша түсініктеме беруі мұны жанама түрде растайды.

Бұған дейін Трамп америкалық қауіпсіздік кепілдігіне қарсылық білдіріп, оларды Украинамен сирек металдар бойынша келісімге ауыстыруға болады деп есептеген. Ақ үй егер американдық компаниялар Украинаның шығысында жұмыс істейтін болса, бұл Ресейдің қайта шабуыл жасауының алдын алуға жеткілікті деп түсіндірді. Алайда, Аляскадағы кездесу қарсаңында Зеленский АҚШ-тан сенімді қауіпсіздік кепілдігі болған жағдайда ғана аумақтық концессияларды талқылауға дайын екенін және бұл тұрғыда оны еуропалық одақтастары қолдағанын тағы да мәлімдеді.

Путинмен кездескеннен кейін АҚШ президенті Зеленский мен еуропалық көшбасшыларға Украинаға қауіпсіздік кепілдігін беруге қатысуға дайын екенін білдіру үшін телефон соқты, деп хабарлайды Bloomberg ақпарат көздеріне сілтеме жасап.

"Біздің нақты ұстанымымыз - Украина өзінің егемендігі мен аумақтық тұтастығын тиімді қорғау үшін берік қауіпсіздік кепілдігін алуы керек. Біз президент Трамптың Америка Құрама Штаттары өзінің қауіпсіздік кепілдіктерін беруге дайын екендігі туралы мәлімдемесін құптаймыз", - деді Ұлыбритания, Франция, Германия, Польша, Финляндия басшылары, сондай-ақ Еуропалық кеңес пен Еурокомиссия басшылары бірлескен мәлімдемеде.

Дегенмен, Ақ үйге жақын дереккөздердің Axios басылымына хабарлауынша, Трамп пен Путин Украинаның қауіпсіздік кепілдігін талқылағанымен, олар ештеңеге келіспеді, ал Путин әлеуетті кепіл ретінде Батыс елдерін емес, Қытайды атаған.

Донбасстың берілу және майдан шебін мұздату

Зеленскиймен және еуропалықтармен бір сөйлесу кезінде Трамп Ресей Федерациясынан Киевтен жартылай оккупацияланған Донецк аймағын толықтай береді деп күтетінін айтты, деп жазады Bloomberg. Сонымен бірге, Путин Запорожье мен Херсон облыстарына бірдей талаптан бас тартып, оның орнына алдыңғы шепті қазіргі қалпында ұстауға дайын, дейді басылымның сұхбаттастары.

Кейінірек Financial Times газеті де бұл туралы жазды – газеттің төрт дереккөзінің хабарлауынша, Аляскадағы келіссөздер барысында Ресей президенті соғысты тоқтатудың шарты ретінде Украина қарулы күштерін Донецк облысынан толық шығаруды талап еткен. Өз кезегінде Путин Херсон және Запорожье облыстарындағы майдан шебін тоқтатып, көбірек аумақты басып алуға тырыспауға келісті, деп жазады FT. Сонымен қатар, Путин қақтығыстың негізгі себептері деп атайтын нәрсені жоюға бағытталған негізгі талаптарынан бас тартпайды - Украинада оның еркін орындайтын режимнің жоқтығы және елдің Еуроодақ пен НАТО-ға қосылуға деген ұмтылысы.

Путиннің Донецк облысының бүкіл аумағын, сондай-ақ толығымен дерлік басып алынған Луганск облысын қалдыруды талап еткенін кейінірек Reuters ақпарат көзі хабарлады.

Осы аптада Зеленский Донецк облысының аумақтарын беруге тағы да бас тартты және Украина Донбасстан кетпейді деп мәлімдеді. Дегенмен, ол Украина Конституциясы рұқсат еткен шеңберде аумақтар мәселесін талқылауға дайын екенін білдірді. НАТО бас хатшысы Киев өз аумақтарынан уақытша айырылғанын іс жүзінде қабылдайтын, бірақ оларды заңды түрде басып алынған деп санайтын теориялық сценарийді сипаттады.

Трамп еуропалық көшбасшыларға егер Зеленский Донбасстың басып алынбаған бөліктерін беруге келісетін болса, тез арада бейбіт келісім жасау мүмкін деп санайтынын айтты, деп жазады New York Times жоғары лауазымды еуропалық шенеуніктерге сілтеме жасап. Олардың айтуынша, Путин алдағы уақытта шабуыл жасамауға жазбаша кепілдік беруге дайын.

Путиннің Аляскадағы басқа талаптарының қатарында Ресейдің Украинада орыс тілін ресми тілге айналдыруы бар, деп хабарлайды CBS.

Ресей басшысы айырбас ретінде Харьков пен Сумы облыстарының басып алынған бөліктерінен әскерлерді шығаруды ұсынып отыр, деп хабарлайды Axios. Украина күштері қазір Донецк облысының 30 пайызын, жалпы көлемі 6600 шаршы шақырымды бақылап отыр, ал Харьков пен Сумы облыстарындағы Ресейдің бақылауындағы қалған аумақ әлдеқайда аз (440 шаршы шақырым) және стратегиялық маңызы төмен.