Айша-бибі мавзолейі маңындағы жерді заңсыз иемденген бизнесмендерге сот шешімі шықты

Айша-бибі мавзолейінің аумағында орналасқан екі гектар жер учаскесінде бірнеше техникалық ғимарат бар. Бұл ғимараттарды бірнеше кәсіпкер заңсыз иеленіп, өздерінің сауда қызметтерін жүргізген. Мұражай-қорық ғимараттарды заңсыз иемденудің негізсіз екенін, оларды пайдалану және сауда жасауға ешқандай рұқсаттарының болмағанын анықтады. Құжаттарға сәйкес, кәсіпкерлерде ғимараттарды пайдалану үшін қажетті құжаттар мен лицензиялар болмаған.

«Көне Тараз ескерткіштері» мұражай-қорығыбұл жерді қайта өз бақылауына алу мақсатында кәсіпкерлерге қарсы сотқа талап арыз берді. Сот барысында жауапкерлер ғимараттардың 2010 жылы басқа бір кәсіпкер тарапынан салынғанын және бұл ғимараттарды тегін алғандарын мәлімдеді. Алайда, бұл дәлелдер сотқа қабылданбады, өйткені олар заңсыз саудамен айналысқан, ал ғимараттарды пайдалану үшін қажетті құжаттары жоқ еді.

Сот шешімімен Жамбыл облыстық соты ғимараттардың музей-заповедниктің меншігі екендігін растады. Сот шешімі бойынша, кәсіпкерлер бұл ғимараттарды босатуға міндеттелді. Апелляциялық шағымдарды қараған Жамбыл облыстық соты алғашқы шешімді өзгеріссіз қалдырды. Бұл оқиға жергілікті тарихи ескерткіштердің заңсыз пайдалану жағдайларын тоқтату қажеттігін көрсетті.

«Көне Тараз ескерткіштері» мұражай-қорығы Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігіне қарасты. Бұл ұйым Жамбыл облысындағы көптеген тарихи ескерткіштерді қорғауды, сақтауды және қайта жаңғыртуды қамтамасыз етеді. Музей-заповедниктің қарамағында Айша-бибі мавзолейі, Бабаджа-хатун мавзолейі, Караханидтер дәуірінің ескерткіштері, ежелгі Тараз қаласының қалдықтары сияқты құнды тарихи нысандар бар.

Бұл оқиға мәдени мұраны қорғау мен сақтаудың маңыздылығын тағы бір рет еске салады. Мәдениет және тарихи ескерткіштер тек біздің өткенімізді ғана емес, ұлттың рухани құндылықтарын да білдіреді. Сондықтан оларды заңсыз иелену немесе коммерциялық мақсатта пайдалану орынсыз және заңға қайшы келеді. Мұндай әрекеттерге қарсы заңды шараларды қабылдау және ескерткіштерді қорғау қажеттілігі, еліміздің мәдени мұрасына деген құрмет пен жауапкершілікті арттыруды талап етеді.

Сонымен қатар, бұл жағдайға қатысты тағы бір маңызды мәселе – жергілікті билік органдары мен мәдениет саласындағы мамандардың бақылау жұмыстарының күшейтілуі қажет. Тарихи ескерткіштерді қорғау мен оларды сақтау мәселелері тек заңдық қана емес, қоғамдық жауапкершілікті де талап етеді. Қазіргі таңда еліміздегі көптеген тарихи орындардың жағдайы сын көтермейді, ал заңсыз құрылыс пен сауда қызметтері оларды бұзу мен бүлдіруге әкелуі мүмкін.

Мемлекеттік органдар мен мәдениет ұйымдарының тарихи ескерткіштерді қорғау бойынша бірлескен күш-жігері қажет. Тек осындай ынтымақтастық арқылы ғана біздің мәдени мұрамызды болашақ ұрпақтарға сақтап қалуға болады.