Баку прокуроры Қарабақтың экс-үкімет басшысы Рубен Варданянға өмір бойына бас бостандығынан айыру жазасын сұрады

Бұл туралы "Азаттық Радиосы" жазды.

 Айыптау тарапы оған 40-тан астам ауыр айып тақты. Олардың қатарында терроризмді қаржыландыру, заңсыз қарулы құрылымдар құру, мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өту, қасақана адам өлтіру және билікті күшпен басып алу баптары бар.

18 желтоқсанда Варданянның отбасы оның соттағы соңғы сөзінде оқуға ниетті мәлімдемесін жариялады. Онда ол Бакуде өтіп жатқан процесті сот деп мойындамайтынын және «әділеттілікті имитациялауға» қатысудан бас тартатынын мәлімдеген.

«Бакуде өтіп жатқан бұл қарау әділ соттың базалық стандарттарына сәйкес келмейді, сондықтан оны шынайы сот деп атауға болмайды», – делінген мәлімдемеде.

Ұсталу және сот процесі

Рубен Варданян 2023 жылдың 27 қыркүйегінде Армениямен шекарада, Қарабақтан кетуге әрекет жасаған кезде ұсталды. Бұл аумақ сол жылы Азербайжанның әскери операциясынан кейін толықтай Баку бақылауына өткен болатын.

Варданян мен сепаратистік аймақтың өзге де бұрынғы басшыларына қатысты сот процесі 2025 жылдың қаңтарында басталды. Айыпталушы бірнеше рет тергеу мен сот барысында процедуралық заңбұзушылықтар бар екенін айтқан. Оның сөзінше, істі әскери трибунал қарауда, қорғау тарапы барлық материалдарға толық қол жеткізе алмаған, ал айыптау актісінде «өрескел қателіктер» кездеседі. Тергеу изоляторында отырған кезінде Варданян екі рет аштық жариялаған.

Азербайжан билігі бұл уәждерді жоққа шығарып, Варданянның қорғану құқығы, адвокатқа қолжетімділігі және өзі меңгерген тілде сөйлеу мүмкіндігі толық қамтамасыз етілгенін мәлімдеді.

Рубен Варданян – Ресейдегі ірі брокерлік компания «Тройка Диалогтың» негізін қалаушы, «Сколково» бизнес-мектебінің құрылтайшыларының бірі. Ол бір кездері Ресейдегі ең бай адамдар тізіміне енген. 2022 жылы Варданян Ресей азаматтығынан бас тартып, Таулы Қарабаққа қоныс аударған.

Азербайжан билігі оны 2020 жылы Мәскеудің арағайындығымен қол жеткізілген армян-әзербайжан бейбіт келісімдеріне кедергі келтірді деп бірнеше рет сынға алған.

Сонымен қатар Ресейдің мәдениет, ғылым және білім саласындағы бірқатар танымал тұлғалар Варданянды қолдап, ұжымдық ашық хатқа қол қойған. Олардың қатарында жазушы Александр Архангельский, Евгений Водолазкин, музей маманы Марина Лошак, режиссерлер Павел Лунгин мен Александр Сокуров бар.

Халықаралық құқыққа сәйкес, Таулы Қарабақ – Азербайжан аумағының бір бөлігі. Алайда аймақтың басым бөлігі 30 жылдан астам уақыт бойы өзін-өзі жариялаған армян билігінің бақылауында болды. 2020 жылғы 44 күндік соғыстан кейін Азербайжан өңірдің бір бөлігін қайтарып алды, ал 2023 жылдың қыркүйегіндегі әскери операциядан соң сепаратистік құрылым толықтай таратылып, Баку аймақтағы юрисдикциясын қалпына келтірді.

Сол оқиғалардан кейін шамамен 120 мың адам, негізінен этникалық армяндар, қауіпсіздікке алаңдап, аймақтан кетуге мәжбүр болды. Азербайжан билігі армян тұрғындарын Қарабақта қалуға және Әзербайжан азаматтығын қабылдауға шақырғанын, сондай-ақ қалған тұрғындардың барлық құқықтары қорғалатынын мәлімдеген.