Білімді ұлт ұлттық жобасы: балабақшадан жоғары оқу орнына дейін сапалы білім

«Білімді ұлт» сапалы білім беру» ұлттық жобасы осы мәселелердің барлығын шешуде құрылған шаралардың бірі болып табылады.

Бұл жас қазақстандықтарға қаншалықты тиімді, олардың өмірінде не өзгереді?

Жобада қарастырылған барлық нюанстар мен жоспарларды саралай келе, құжаттың бірінші кезектегі мақсаты білім деңгейін көтеру екені белгілі болады. Яғни, өзгерістер балабақшадан бастап университеттерге дейін барлық деңгейлер мен құрылымдарда болады.

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев еліміздегі білім беру стандарттары мен сапасын жаңа деңгейге көтеру қажеттігін де айтқан болатын. Мектептер мен жоғары оқу орындарында алған бұл база бізге жайлы өмір сүруге, табысқа жетуге мүмкіндік беретіні анық. Бірақ сонымен бірге оның жаһандық мәні де бар. Өйткені, біздің білім деңгейіміз ұлт болашағын айқындайды.

«Біздің бәріміз Қазақстанды гүлденген және дамыған елге айналдыруға ұмтыламыз. Мұның кілті – сапалы, қолжетімді және заманауи білім. Қазір бұл саланың дамуына жаңа қуатты серпін беру бұрынғыдан да маңызды», — деді Мемлекет басшысы бұған дейін.

Бұл қазір, цифрлық технологиялар ғасырында, ең табысты және дамыған мемлекет мәртебесі үшін бітпейтін жаһандық жарыс кезінде маңыздырақ. Шетелде олар ұзақ уақыт бойы балалардың шығармашылық әлеуетін дамытып, оқытудың жаңа әдістерін қолданып, ойын форматтарына басымдық беріп, цифрлық технологиялар мен нақты ғылымдар балалардың күнделікті өміріне айналуда. Сондықтан Қазақстан да осы шындықтан қалыспай, тез бейімделуі керек. Ал ол үшін ең алдымен білім сапасы мен стандарттарын арттыру қажет.

«Білімді ұлт» сапалы білім беру» ұлттық жобасы осыған бағытталған. Бұл құжат төрт бағыт бойынша жұмысты қамтиды: мектепке дейінгі білім беру, орта білім беру, техникалық және кәсіптік білім беру, сондай-ақ жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім.

Жобада небәрі 5 тапсырма, 15 көрсеткіш және 26 іс-шара бар. Бұл тек қағаз жүзінде жұмыс істейтін жүздеген міндеттер мен шаралар бар ескі мемлекеттік бағдарламалар емес. Мұнда барлығы реттелген және анық боялған — әрбір тармақ білім берудегі ең маңызды мәселелерді шешуге бағытталған. Әрқайсысын толығырақ талдап көрейік.

№1 тапсырма – мектепке дейінгі білім берудің қолжетімділігі мен сапасын қамтамасыз ету. Барлық негізгі дағдылар мен негізгі білім балабақшада қалыптасады. Сондықтан бұл кезеңде балаға сапалы білім берумен айналысу маңызды. Алайда, қазір көптеген балабақшалар балаларды ойыншықтармен әуре етіп, уақытында төсекке қоюмен ғана жұмысты қысқартты. Пайдалы әрекеттермен айналысу азайыған. Жағдайды түзету үшін мемлекет ұлттық жоба бойынша мемлекеттік субсидиялардың орнына ваучерлік жүйені енгізуде. Енді қаражат балабақша емес, баланың соңынан ереді. Бұл ата-аналарға таңдау құқығын береді. Ал бұл мектепке дейінгі ұйымдар арасында бәсекелестік күшейеді деген сөз – олар кәсіби тәрбиешілерді жұмысқа тартуға, білім сапасын арттыруға, бір сөзбен айтқанда, ата-аналарды тартуға барын салады. Сондай-ақ, Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша барлық балабақшаларда бала дамуының жаңа моделі – «ойын арқылы оқыту» қағидаты бойынша мемлекеттік стандарт өзгертілетін болады.

Ұлттық жобаның №2 міндеті – балаларға сапалы орта білім беріп, қала мен ауыл мектептері арасындағы алшақтықты азайту. Жасыратыны жоқ, ауыл түлектерінің жағдайы нашар, көп жағынан қалалықтардан төмен. Президент білім саласындағы теңсіздік мәселесіне де тоқталды. Елде мұндай келіспеушілік болмау керектігін баса айтты. Барлық балалар, қай жерде тұратынына қарамастан, бір деңгейде білім алуы керек.

«Әр оқушының жан-жақты білім алуы мен дамуы үшін қолайлы жағдай жасалуы керек. Сондықтан «Жайлы мектеп» ұлттық жобасы қолға алынды. 2025 жылға қарай 800 мың баланың заманауи мектептерде білім алуына жағдай жасайтын боламыз. Осылайша біз апатты жағдайда жұмыс істейтін және үш ауысымда оқитын мектеп мәселесін толығымен шешеміз», — деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Мемлекет басшысының тапсырмасымен әлеуметтік осал отбасы балалары үшін «Цифрлы мұғалім» жобасы іске қосылмақ. Сонымен қатар, қосымша білім беруге мемлекеттік тапсырыстарды орналастыру басталды.

№3 міндет – мектептерді жайлы, қауіпсіз және заманауи білім беру ортасымен қамтамасыз ету. Бұл жерде әңгіме толып жатқан, ескі және жиһазсыз мектептер туралы болып отыр. Жоспар бойынша 2025 жылға дейін елімізде 1000 білім ошағы салынады. Нәтижесінде үш ауысымдағы мектептер жойылып, апатты жағдайдағы мектептердің үлесі 0,1%-ға дейін төмендейді деп күтілуде. Шағын қалаларда, аудан орталықтарында және ауылдарда балалардың жайлы әрі қауіпсіз жағдайда білім алуы үшін 5 мың мектеп жаңартылуда. Олардағы жиһаздар жаңартылып, ғимараттар жөнделіп, жоғары жылдамдықты интернетпен қамтамасыз етіледі. Сондай-ақ, мектептердің 90%-ы пән кабинеттерімен жабдықталады және республика бойынша мүлдем барлық оқу орындары күзет және бақылау жүйесімен, ауыз сумен қамтамасыз ету және басқа да инфрақұрылымдармен қамтамасыз етіледі.

№4 міндет – қолжетімді және сапалы техникалық және кәсіптік білім беруге бағытталған. Осы тармақ бойынша жастарды сұранысқа ие мамандықтар бойынша тегін техникалық және кәсіптік біліммен қамтамасыз ету жоспарлануда. Колледждер де назардан тыс қалмайды – олар заманауи құрал-жабдықтармен, оқу-өндірістік шеберханалармен жабдықталады. «Жас Маман» жобасы аясында жабдықталған колледждер базасында 20 құзырет орталығы құрылады. Олар WorldSkills талаптарын ескере отырып, құзыреттілікті анықтау үшін демонстрациялық емтиханды енгізуді жоспарлап отыр.

Және №5 тапсырма қазақстандық жоғары оқу орындарының бәсекеге қабілеттілігін арттыруды көздейді. Осы мақсатта Назарбаев Университетінің тәжірибесі негізінде 20 академиялық шеберлік орталығын (15 аймақтық және 5 педагогикалық университет) және екі озық жоғары оқу орнын ашу жоспарлануда. Сонымен қатар, шетелдік университеттердің филиалдарын ашу жоспарда бар. Сондай-ақ оқу орнын бітіргеннен кейін түлектерге қолдау көрсететін орталықтар құрылады. Жоғары оқу орындарында техникалық мамандықтарға басымдық берілмек. Мемлекет басшысының айтуынша, инженерлер мен өнеркәсіпшілердің жаңа ұрпағын тәрбиелеу керек.

Бір сөзбен айтқанда, еліміздегі білімге деген көзқарас өзгеретін уақыт жетті. Ұлттық жобада жарияланған осы шаралардың барлығы табысты ұлттың қалыптасуына ықпал етеді.