Біз біргеміз: Қазақстандағы ұлтаралық келісім моделінің бес қағидасы

Тағдырдың жазуымен қазіргі Қазақстан жеріне көптеген этностар қоныстанды. Қазақстан халқын жинап, әрбір азаматтың бойына толеранттылық пен бірлік сезімін мемлекет қалай сіңіре алды? Бұған көп жағдайда тиімді мемлекеттік саясат ықпал етуде.

Дәл осы мақсатта қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қалыптасқан қазақстандық моделі бес негізгі қағиданы қамтиды:

• Этникалық, конфессиялық, мәдени және тілдік әртүрлілік.
• Қазақстан этностарының мәдениеті мен тілдерін дамытуға барлық жағдай жасау.
• Төзімділік пен жауапкершілік.
• Қазақ халқының топтастырушы рөлі.
• Қазақстан халқының бірлігі.

Бұл қағидалардың нені білдіретінін және олардың қазақстандықтардың өмірінде қалай жүзеге асатынын қарастырайық.

Қазақ моделі бастапқыда этникалық топтардың қоғамдық ұйымдары, этномәдени бірлестіктер мен мемлекет ұсынатын азаматтық қоғам институттарының сындарлы шығармашылық өзара іс-қимылы негізінде «төменнен» құрылды.

Барлық этностардың азаматтық және әлеуметтік мәртебесі өте жоғары. Олардың өкілдері ұлттық азшылық ретінде әрекет етпейді, бірақ толық құқыққа ие біртұтас Қазақстан халқының азаматтары ретінде қарастырылады.

Этникалық топтардың мүдделері ассамблеяның парламенттік кепілдік берілген өкілдігі арқылы қамтамасыз етіледі, соның нәтижесінде еліміздің барлық этностарының мүдделерінің жиынтығы ретінде ассамблеядан сайланған Мәжілістің 9 депутаты оның мүддесін қорғайды.

Қазақстандық модель «Әртүрлілік арқылы бірлік» шоғырландырушы қағидасына негізделген. Мемлекеттің этникалық тілдер мен мәдениеттерді қолдау жөніндегі мақсатты саясаты мәдени әртүрлілікті сақтауға және көбейтуге ықпал етеді.

Сонымен қатар, Қазақстандағы ұлтаралық қатынастар түбегейлі саясаттандырылған.

Этносаралық толеранттылық туралы айтатын болсақ, ол белгілі бір қалыптасу кезеңдерін бастан өткерді, оларды шартты түрде былайша бөлуге болады:

Бірінші кезең (1989 жылдан 1995 жылға дейін). Ол этномәдени бірлестіктердің құрылуының басынан 1995 жылғы Конституцияның қабылдануы мен Қазақстан халқы Ассамблеясының құрылуы нәтижесіндегі қазақстандық үлгінің заңнамалық және институционалдық ресімделуінің басына дейін сипатталады.

Екінші кезең (1995 жылдан 2002 жылға дейін). Қазақ болмысының параметрлері анықталды. Қазақстан Республикасының мемлекеттік бірегейлігін қалыптастыру тұжырымдамасы негізінде қазақ қоғамының қазақ халқының төңірегіне топтастырылуы қамтамасыз етілді. Қоғамда этникалық және конфессиялық қатынастарды саясиландырудан бас тартуға қатысты түбегейлі консенсусқа қол жеткізілді.

Үшінші кезең (2002 жылдан 2007 жылға дейін). Этносаралық толеранттылықтың қазақстандық моделін қалыптастыру саясатын қамтиды. Бірқатар бағдарламалық құжаттар әзірленіп, қабылданды – Қазақстан халқы Ассамблеясының 2011 жылға дейінгі Стратегиясы, Тілдерді дамыту мен қолданудың мемлекеттік бағдарламасы, «Қоғамның идеологиялық топтастырылуы Қазақстан прогрессінің шарты ретінде. " 2006-2008 жылдар аралығында Этносаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық моделін жетілдіру бағдарламасы жүзеге асырылды.

Төртінші кезең. 2007 жылы басталды. Ол қазақстандық қоғамның біртұтас халыққа бірігуімен, мемлекеттік ұлттық саясаттың Қазақстан халқының ұлттық бірлігін нығайту саясатына көшуімен сипатталады.

Бүгінде Қазақстанда сан алуан мәдениеттер үйлесімді өмір сүріп, дамып келеді. Біздің мемлекет көп ұлтты ғана емес, ол барлық азаматтарды біріктіріп, өз елінің патриоты ете алды.