«Біртуар» – кітабы балаларға арналған құнды шығарма

Бұл – жай өмірбаян емес. Бұл – қазақ топырағынан шыққан бір ұлы адамның өмірі арқылы тұтас ұлттың мінезі мен ар-намысына айналған тұлғалық хроника. Ең бастысы – бұл балалар мен жасөспірімдерге арналған шығарма. Яғни жас буынға бағытталған тәрбие құралы.

Кітаптың мазмұны: күрестен – күреске дейін

«Біртуар» кітабы Жақсылық Үшкемпіровтің балалық шағынан бастап, Олимп шыңына жеткенге дейінгі күрес жолын баяндайды. Алайда автордың басты мақсаты – чемпионның жеңістерін тізбелеу емес, адамдық қасиетін, күрескерлік рухын, елге деген адал пейілін ашу.

Кітаптан үзінді:

«Ол жеңісті арқалап жүретін жоқ, жеңісті иығына жүк қылып көтеретін. Себебі оның жүрегі халықпен бірге соғатын. Ол – кілемдегі күресті де, өмірдегі күресті де бірдей қабылдаған азамат еді...»

Кітап жас оқырманға арнап жазылғанымен, тілі тым жеңілдетілмеген – керісінше, рух беретін, ойландыратын, үлгі ұсынатын тартымды тілмен жазылған. Бұл – оны тек бала үшін ғана емес, ата-ана мен мұғалім үшін де маңызды құрал етеді.

Неліктен бұл шығарма балаларға пайдалы?

Жақсылық Үшкемпіров – еңбекқорлықтың, табандылықтың, отансүйгіштіктің жарқын үлгісі. Кітапта баланың бойына сіңіруі тиіс адами құндылықтар – қарапайымдылық, кішіпейілділік, адалдық кеңінен көрініс табады. Чемпионның бала күнінен қандай қиындық көрсе де, үлкен арман мен еңбек арқылы биікке жеткені жас оқырманды армандауға, мақсат қоюға және соған ұмтылуға итермелейді. Кітапта қазақы тәлім мен ұлттық болмыстың иісі аңқып тұрады. Батырлық – тек қылыш ұстау емес, елге қызмет ету екенін жас санаға ұғындырады.

Автор көзқарасы: «Мен Жақсылықтың адами биіктігіне таңғалдым»

Автор Сәуле Досжан бұл кітапты жазудағы мақсатын былай деп түсіндіреді:

«Жақсылық ағаны алғаш көргенде менің алдымда Олимпиада чемпионы емес, кішіпейіл, қамқор, ауылын ұмытпаған азамат тұрды. Мен оның сөзінен емес, көзінен көп нәрсені оқыдым. Сол шынайылықты қағазға түсіру – менің парызым болды.»

Бұл сөздер – кітаптың табиғатын сипаттайтын шынайы көзқарас.

«Біртуар» – жүрекке жол табатын шығарма

Кейбір кітаптар бар – оларды оқып шығып, жабасың да ұмытып кетесің. Ал «Біртуар» – жүректі дір еткізіп, көз алдыңда бір шынайы тұлғаның бейнесін сомдап береді. Жақсылық Үшкемпіров жайлы бұл туынды – баланың жүрегіне батырлықты емес, кісілікті сіңіреді. Жеңісті емес, жеңістің артындағы еңбек пен адалдықты көрсетеді.

Бұл кітап оқырманға: «Жеңімпаз болу үшін тек күш қана емес, үлкен жүрек пен қарапайым ниет керек» деген ой қалдырады. Жақсылық ағаның өмірі арқылы баланың санасына мынадай құндылықтар егілді:

Арманнан бас тартпа,

Еңбек етуден ерінбе,

Халқыңды ұмытпа,

Еліңе қызмет етуден жалықпа.

Автор Сәуле Досжанова бұл еңбегі арқылы жас оқырманға үлкен жауапкершілік артып отыр: жақсылықты ұмытпау, жақсылық жасаудан тайынбау – кез келген ұрпақтың борышы.

«Біртуар» – бүгінгі ақпарат тасқыны мен жасанды таным үстемдік еткен дәуірде нағыз адам мен нағыз өмірдің көркем моделі ретінде бағалы. Жақсылық ағаның қарапайым сөзі, еліне деген пейілі, ауылға қайтқан ізі – осының бәрі бала санасына ұлтқа адал болудың не екенін үйретеді.

Бұл шығарма – тұлға туралы емес, тұлға тәрбиелеу үшін жазылған кітап.

Кітап Жақсылық Үшкемпіровтің ұлылығын ұранмен емес, әрекетпен, өмірмен, кішілікпен көрсетеді. «Біртуар» – балалар мен жасөспірімдерге арналған көркем әрі тәрбиелік мәні зор шығарма. Ол арқылы жас ұрпақ тек спортшыны емес, нағыз азаматтың кім екенін, елге адал болудың не екенін, күреспен жеткен биікті қалай иықта ұстау керектігін түсінеді.