БҰҰ-ның 500-ден астам қызметкері Газа соғысын «геноцид» деп атауды талап етті

Бұған дейін бірқатар құқық қорғау ұйымдары мен БҰҰ-ның тәуелсіз сарапшылары Израильдің әскери қимылдарын палестиналықтарға қарсы геноцид ретінде бағалаған еді.

Қызметкерлердің үндеуі

1993 жылы құрылған және адам құқықтарын қорғау мен ілгерілетуге жауапты БҰҰ Жоғарғы комиссариатының Женевадағы штаб-пәтеріне шамамен 2 000 қызметкердің төрттен бірі қол қойған хат жолданды. Reuters агенттігіне белгілі болған құжатта қызметкерлер Израиль мен ХАМАС арасындағы соғыс басталғалы бергі құқықбұзушылықтардың көлемі, сипаты мен ауқымын талдай отырып, «геноцид» деп санайтынын білдірген.

«Жоғарғы комиссариаттың геноцидті айыптау жөнінде заңдық әрі моральдық міндеті бар», – делінген хатта. 500-ден астам қызметкер қол қойған бұл құжат Тюркті «айқын және ашық ұстаным» білдіруге шақырған.

Хатта «жалғасып жатқан геноцидті айыптамау БҰҰ беделін түсіріп, бүкіл адам құқықтары жүйесін шайқалтады» делінген.

Фолькер Тюрктің жауабы

Израильдің іс-әрекеттерін бірнеше мәрте айыптап, күшейіп келе жатқан қылмыстар қаупі туралы ескерткен Фолькер Тюрк хатта көтерілген мәселелердің маңызды екенін мойындады.

«Біз бәріміз куә болып отырған бұл қасіреттен туындаған моральдық ашу-ыза мен халықаралық қауымдастықтың жағдайды тоқтата алмай отырғанынан туған үмітсіздікті сезіп отырмыз», – деді ол жауап хатында. Сондай-ақ, ол әріптестерін «осы қиындық алдында ұйым ретінде бірлікте қалуға» шақырды.

БҰҰ Бас хатшысының баспасөз хатшысы Стефан Дюжаррик Антониу Гутерриштің Тюркті толық қолдайтынын айтты. Оның сөзінше, қандай да бір оқиғаны «геноцид» деп атау құқығы тек халықаралық сот органдарына тиесілі.

Израильдің ұстанымы

Израиль Сыртқы істер министрлігі БҰҰ қызметкерлерінің бұл хатына пікір білдіруден бас тартып, мұны «Израильге қарсы жеккөрінішпен жазылған құжат» деп сипаттады. Бұған дейін де Тель-Авив Газаға қатысты геноцид айыптауларын үзілді-кесілді жоққа шығарған.

Адам қолымен жасалған апат

Газа денсаулық сақтау министрлігінің дерегінше, Израиль әуе және құрлық шабуылдары салдарынан қаза тапқандар саны шамамен 63 мың адамға жеткен. Сонымен бірге жаһандық аштықты бақылау жүйесі аймақта ресми түрде ашаршылық басталғанын тіркеді.

Amnesty International сияқты ірі құқық қорғау ұйымдары Израильді геноцид жасады деп атады. БҰҰ-ның тәуелсіз сарапшысы Франческа Албанезе де осы терминді қолданды. Дегенмен, ұйымның өзі ресми түрде «геноцид» сөзін әлі айтқан жоқ. БҰҰ өкілдері мұны халықаралық соттардың құзыреті деп санайды.

Халықаралық соттағы іс

2023 жылы Оңтүстік Африка Республикасы Израильдің Газа секторындағы әрекеттеріне байланысты геноцид ісін Халықаралық сотқа жеткізген еді. Алайда істің мән-жайы әлі толық қаралмаған, сарапшылардың айтуынша, бұл процесс бірнеше жылға созылуы мүмкін.