Бюджет секторындағы энергия үнемдеу

2011 жылдан бастап энергия тиімділігінің жаңа саясаты басталды, 2012 жылы заңнамалық негіз құрылды және мемлекеттік энергетикалық тізілім, энергия аудиті, мемлекеттік бақылау сияқты реттеудің негізгі құралдары қалыптастырылды.

Бірақ бұл ретте халықаралық энергетика агенттігінің деректері бойынша соңғы 5 жылда Қазақстанда халықтың энергия ресурстарын тұтынуы 27% — ға өсті, оның ішінде бюджеттік сектор мен ғимараттарды тұтыну 13% — ға өсті.

Ғимараттар мен тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық секторы Қазақстанда энергетикалық ресурстарды тұтыну көлемі бойынша негізгі Сектор болып табылады (электр энергиясын тұтынудың 43% — ы, өнеркәсіп 31% — ды тұтынады), оған коммуналдық қызметтердің негізгі тұтынушылары болып табылатын көппәтерлі тұрғын үйлер (КПТҮ) мен жеке үй құрылыстары кіреді. Орташа алғанда, Қазақстандағы тұрғын үйлер Еуропаның дамыған елдеріне қарағанда ауданның бірлігіне үш есе көп энергияны тұтынады.

Осылайша, қол жетімді статистикалық деректер республикада мемлекеттік немесе муниципалдық меншікке жататын және әлеуметтік маңызды қызметтер көрсету үшін қызмет ететін көптеген ғимараттар бар екенін көрсетеді.

Отандық бюджеттік объектілердің энергия тиімділігі еуропалық деңгейден артта қалатынын және олардағы нақты энергия тұтыну нормативтегідень асып түсетінін ескере отырып, барлық қоғамдық ғимараттарды энергия үнемдеу жөніндегі іс-шараларды іске асырудың әлеуетті объектілері деп санауға болады. Алдын ала бағалаулар бойынша мемлекеттік (бюджеттік) секторда энергия үнемдеу әлеуеті жеткілікті жоғары болып табылады және 40% — ға дейін жетеді. Бюджет секторындағы энергия үнемдеу іс-шараларына арналған мұндай объектілер денсаулық сақтау, білім беру, мәдениет, байланыс ұйымдары пайдаланатын ғимараттар, сондай-ақ билік органдары мен жергілікті өзін-өзі басқару органдары орналасқан қорғаныс объектілері мен әкімшілік ғимараттар болып табылады.

Айта кету керек, ғимараттар, құрылыстар мен тұрғын үйлер құрылысының көлемі жыл сайын артып келеді. Жаңадан іске қосылатын объектілер ғимараттың энергия тиімділігі сыныбын белгілеу арқылы ғимараттың энергия тиімділігі бөлігіндегі талаптарды нақты сақтауды талап етеді.

Ғимараттың энергия тиімділігі класы-бұл сіздің ғимаратыңыздың жұмыс кезінде жылу мен электр энергиясын қаншалықты тиімді жұмсайтындығын бағалайтын көрсеткіш.

Әрине, урбандалу процесі жаңа объектілер мен инфрақұрылым құрылысының өсуіне және тиісінше энергия тұтынудың ұлғаюына әсер етеді.

Бүгінгі таңда Қазақстан энергия тиімділігі саласындағы нормативтік және институционалдық базаны алдын ала жасай отырып, елде энергия үнемдеу әлеуетін арттыру үшін маңызды қадамдарға бастамашылық етті. Бірінші кезекте, бұл Қазақстанның «жасыл экономикаға» көшуі жөніндегі тұжырымдаманы және 2012 жылы «Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы» заңды қабылдау және оны одан әрі жетілдіру.

Заңда ғимараттар, құрылыстар мен ғимараттарға қойылатын энергия тиімділігі жөніндегі негізгі талаптар белгіленген. Алайда, іс жүзінде жағдай басқаша көрінуі мүмкін. Бұл ретте, заңнамалық деңгейде жобалаудан бастап пайдалануға беруге дейінгі барлық процестерді реттейтін қажетті шаралар қабылданды:

— ғимараттардың энергия тиімділігі жөніндегі талаптар;

— жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамаларына қойылатын талаптар;

— құрылыс материалдары мен бұйымдарына қойылатын талаптар;

— энергия тиімділігі сыныптарын айқындау қағидалары.

Елдің тұрғын үй қорының ресурстарды пайдалану тиімділігін арттыруға секторды Аспаптандыру ықпал етеді. Приборизация халықтың тек емес, энергетикалық ресурстарды тұтынуын есепке алу дәрежесін арттыруға мүмкіндік береді.

ҚР ИИДМ Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитетінің деректері бойынша 2011-2021 жылдар кезеңінде КПТҮ күрделі жөндеуге 50 млрд теңгеден астам қаражат бөлінді, бұл КПТҮ 54 474-тің 3 356-ын жөндеуге және күрделі жөндеуді талап ететін үйлердің үлесін 2011 жылғы 40% — дан 2021 жылы 30% — ға дейін төмендетуге мүмкіндік берді.