Депутат шетелдік агенттер туралы заң қабылдауды ұсынды

Премьер-министр Олжас Бектеновке жолдаған депутаттық сауалында депутат  АҚШ-тың халықаралық даму жөніндегі агенттігінің (USAID) Қазақстандағы қызметі туралы мәселе көтергенін еске салды.

Депутат Масктың «Азат Еуропа» және «Америка дауысы» радиосын жабу мәселесі талқыланып жатқан АҚШ-ты мысалға келтірді. 

Ирина Смирнованың айтуынша, Қазақстанда 200-ге жуық шетелдік үкіметтік емес ұйым жұмыс істейді, олардың 70 пайызы АҚШ-тан қаржы алады.

Депутат жылдар бойы жұмыс істеп келе жатқан бірқатар үкіметтік емес ұйымдардың жағдайын қайта қарап, "БАҚ-ты қолдау", "адам құқығы", "толеранттылықты арттыру" дегенді желеу етіп жүргендерді тексеруге шақырды. 

"Елімізде бақылаусыз жұмыс істеп жатқан шетелдік қорларға біз ұзақ уақыт бойы елемей қарадық. Олар жұмыс істеген кейінгі онжылдықтарда бізде оларға сенгендер тым көп болды. Ал шетелдік қорлардың қызметінен елімізге не пайдалы немесе зиянды деген сұраққа нақты жауап қажет", - деді ол.

Ирина Смирнова өз өтінішінде Қазақстанда да бірқатар елдердегі қолданыстағы заңға ұқсас заң қабылдау мүмкіндігін қарастыруды ұсынды.

"Әлемде осыған ұқсас мәселелерге тап болған елдер шетелдік агенттер туралы заңдарды қабылдау арқылы оларға қарсы әрекет ететін мысалдар көп. Мысалы, мұндай заңдар Израильде 2016 жылдан, Қытайда 2017 жылдан, Аустралияда 2018 жылдан, Ұлыбританияда 2023 жылдан, Францияда 2024 жылдан бері жұмыс істейді", - деді депутат.

Смирнова 1938 жылы қабылданған АҚШ-тың «Шетелдік агенттерді тіркеу туралы» заңын шетелдік субъектілердің мүдделері үшін әрекет ететін тұлғаларға қатысты үлгілік заңдардың бірі ретінде атады. 

Айта кетейік, АҚШ президенті Дональд Трамптың әкімшілігі АҚШ халықаралық даму агенттігінің (USAID) қызметін сынға алған болатын. Ақ үйдің веб-сайты агенттік жұмысындағы шығындар туралы хабарлады.