Діни сауаты жоқ адамдар миссионерлердің тұзағына оңай түседі

Мұндай миссионерлердің тұзағына түскен адам өзінің «менін» бақылаудан мүлде айырылады. Деструктивті діни ұйым өз адептерінің, яғни, «құрбанының» мінез-құлқын, санасын, эмоцияларын және қабылдауын толық бақылай алады. Сонымен адамның қабылдау деңгейі тар болады.

Психологтардың айтуынша, зомбилануға бейім жастардың қатарына сыни тұрғыдан ойлауы жоқ жастарды, атап айтқанда маргиналды және асоциалды жастарды қосады. Фрустрация күйінде бола отырып, олар өздерін жеке тұлға ретінде жүзеге асырғысы келеді. Осы факторды ескере отырып, деструктивті діни ұйымдардың жетекшілері өз қатарларына жаңа жақтастарды тартуға тырысып, діни ұғымдарды алмастыру сияқты психологиялық әдіс-тәсілдерді тиімді пайдалануда. Өкінішке орай, адепттердің көпшілігі неофиттер, яғни діни сауатсыз адамдар болып саналады. Осы себепті және психологиялық проблемалардың болуы аясында олар миссионерлердің ықпалына оңай түседі.

Деструктивті ағымдар қатарында кадрларды іріктеу қалай жүретіні туралы Лола Шәкімова, ҰҚК отставкадағы подполковнигі, ҚР Ақпарат және әлеуметтік даму министрлігі жанындағы республикалық ақпараттық-түсіндіру тобының сарапшы-психологы былай деп пікір білдірді:

– Деструктивті діни ұйымдарға қабылдау негізінен жастардың көп уақытын өткізетін интернет желісі арқылы жүзеге асырылады. Сондықтан біз сізге тұлға психологиясын және қарым-қатынас психологиясын жақсы білетін, осы салада білімі бар және сол білімін адептермен жұмыс істеуде шебер қолдана алатын бейтаныс адамдармен байланыста сергек болуға кеңес береміз. Мен жақында «Профайл» атты қызықты көркем фильм көрдім. Жас журналист қыздарды террористік ұйымдарға қалай тартып жатқанын түсінуге тырысады. Егер қыз осы ұйым содырларының бірінің әйелі болуға келіссе, олар болашақ өмірдің тамаша болатындығымен жас қыздарды қызықтырады. Журналист – сыни ойлау қабілеті бар сауатты қыз – интернет арқылы содырлардың біріне қалай ғашық болып қалғанын байқамай қалады. Неге деген сұрақ туындайды.

Бірінші себеп: оның психологиялық проблемалары болды – жігітпен қарым-қатынаста қиындықтар, жұмыстағы жанжалдар, оның айналасындағылардың қолдауының болмауы.

Екінші себеп: іріктеуді жүргізген рекрутер сыртқы жағынан тартымды, өзіне сенімді жас жігіт, онымен сөйлесу жағымды. Ол қыздың психологиялық жағдайын бірден түсініп, психологиялық әдістер мен ықпал ету әдістерін қолданып, толығымен айла-шарғы жасауға кірісті. Сонымен журналист қызды оның сүйкімділігі баурап алды.

Миссионерлердің тұзағына түскен адам не болады?

Олар жаңа адепті өз отбасынан алыстатып, оның қазірдің өзінде жаңа, нағыз отбасы бар екеніне көндіреді. Отбасы жеке тұлғаны әлеуметтендірудің маңызды институты болып табылады, онда әлеуметтік және ұлттық бірегейлік, адамды қоршаған барлық нәрсеге деген сүйіспеншілік сияқты ұғымдар қалыптасады.

Мамандардың айтуынша, отбасынан тыс адамды басқару, манипуляциялау оңайырақ. Бірақ ең бастысы, деструктивті ұйым өкілдері жаңа «құрбандарына» әлемді бөтен адамдар және жақын адамдар деп бөлетінін, онда «бөтендерге» дұшпандық көрсетуге болатынын үйретеді. Осылайша, жаңа адепт кейіпкерінің матрицасында негізсіз агрессивтілік, конфликт, наразылық мінез-құлық пайда болады. Жаңа адепт бөгде адамның, яғни қоғамнан тыс адамның позициясын алып, жаңа «отбасы» қағидалары бойынша өмір сүреді. Сала мамандарының айтуынша, адам өзінің теріс бағытқа кеткенін соңында ғана түсіне бастайды. Сонда ол шынайы өмірден үзілгенін, оның тұлғалық, құндылық бағдары, көзқарасы, сенімі т.б. өзгергенін түсінеді.

Мұндай адамдар өздерінің бұрынғы өміріне қайта орала алады, бірақ ол үшін деструктивті діни ұйымдардан зардап шеккендерге арналған оңалту орталықтары өткізетін деструктивті діни өзіндік сананы оңалту курсынан өту керек. Онда өте сауатты психологтар, дінтанушылар, теологтар, имамдар жұмыс істейді, олар мұндай ұстанушыларды әлеуметтендіру аясында жоғары кәсіби көмек көрсете алады, олар нақты адамның өзімен жұмыс жасайды. Сөзімен де, ісімен де.