Этносаралық келісім және конфессияаралық қатынас

 Есептерге сүйенсек, 1928-1936 жылдары аралығында елімізге көршілес Ресей, Украина және Беларуссиядан 360 мыңға жуық адам көшірілді. Олар негізінен еңбек күші ретінде пайдаланылып, ауыл шаруашылығы мен өндірісте белсенді еңбек етті.  

 Ал 1937 жылдан бастап Қиыр Шығыс өңірлерінен корей халқын Орта Азия аймақтарына, соның ішінде Қазақстанға күштеп көшіру процесі басталды. Мәжбүрлеу мұнымен біткен жоқ, 1941 жылы «Поволжьеде тұратын неміс халқының қоныс аударуы туралы» қаулы қабылданып, күзде миллионнан астам неміс өзге өңірлерге көшірілді. Оның 420 мыңы Қазақстанға орналастырылды. Келесі ағын 1942 жылы болды. Ол кезде Краснодар өлкесінен, Қырымнан, Армения, Әзербайжан және Грузиядан Қазақстанға тағы да 25 мыңға жуық грек, 29 мың шамасында тағы да басқа ұлт өкілдері келді. 1940-1941 жылдары 100 мыңға жуық поляк жер аударылды. 1943-1944 жылдар аралығында балқар, қарашай, ингуш және шешен халықтары, барлығы 507 мың адам Қазақстанға күштеп қоныс аударылды. Тағы 110 мың түрік-месхетин және 180 мың қырым татарлары да өз тарихи мекендерінен ажырап, Қазақстанда қоныстандырылды.

 Бұл атамекенінен ажыраған адамдардың көпшілігі тағдыр тауқыметін тартып, ауыр тұрмыс кешті. Алайда түрлі қиыншылықтарға қарамастан, жергілікті халық оларға барынша көмек көрсетті. Қазақтардың адамгершілігі мен жанашырлығының арқасында көптеген адамдар тірі қалып, жаңа ортада өмір сүруді жалғастырды. Ол туралы тарихи да, көркем де туындылар жетерлік. Бәрінен түсінетініміз біреу, жаңадан қоныстанған этностар мен дін өкілдері уақыт өте келе өзара тығыз қарым-қатынас орнатты. Бұл сырттай қарағанда түрлі ұлт өкілдерінің бір-бірімен еңбек, отбасылық-тұрмыстық, көршілестік және достық салаларындағы өзара қатынасы секілденеді. Ал шын мәнінде мәдени-тарихи да өзгерістер орын алып жатты. Бұған конфессияаралық қатынастарды жатқызуға болады. Ол дегеніміз – әртүрлі діндер мен ағымдар арасында қалыптасқан байланыстар. Себебі әдетте әр халықтың, ұлттың, этностың ұстанатын діні де, ішіндегі ағымдары да бір-бірінен ерекшеленіп жатады. Кеңестік саясат қанша жерден дінге тыйым салса да, әрбір адамның ішінде бұл тақырыпқа қатысты қалыптасқан, берік бекінген көзқарастары болды. Діни сенім маңызын жоғалтқан жоқ. Олардың үйлесімді өмір сүруі де маңызды еді. Кейінірек, тәуелсіздік жылдарында этносаралық және конфессияаралық келісімді, қоғамдағы тұрақтылықты қалыптастыру үшін арнайы жұмыстар жүргізіле бастады. Қазір Қазақстанда осы бағытта атқарылып жатқан шаруалар этносаралық және конфессияаралық келісімді сақтауға, тұрақтылықты, бейбітшілікті және демократиялық дамуды қамтамасыз ететін маңызды бағыттардың бірі. Бұл бағыт әрбір этнос пен діни топтың құқықтарын қорғап, олардың мүдделерін ескеруге бағытталған.

Альфия Жәнібекқызы