ХАМАС-қа қысым күшейді: Израиль мен АҚШ соғысты қайта бастауға дайын екенін ескертті

Егер бітім шарттары бұзылса, Газа секторындағы соғыс қайта жалғасуы мүмкін. 

Бұл ескерту Израиль қорғаныс министрі Исраэль Кацтың «ХАМАС келісімді орындамаса, соғыс қайта басталады» деген мәлімдемесінен кейін айтылды.

ХАМАС мәйіттерді қайтаруды кешіктіріп жатыр

15 қазан күні кешке ХАМАС тағы екі израильдік тұтқынның мәйітін қайтарды. Бұған дейін қозғалыс 28 қаза тапқан тұтқынның ішінен жеті адамның мәйітін тапсырған болатын. Израиль тарапы сегізінші мәйіттің тұтқындарға қатысы жоқ екенін хабарлады.

ХАМАС-тың әскери қанаты — «әл-Қассам бригадалары» The Guardian-ға берген мәлімдемесінде:

«Біз өзімізде болған барлық тірі тұтқындарды және қолымыз жеткен мәйіттерді тапсырдық. Қалғандарын табу үшін арнайы техника мен үлкен күш қажет», — деді.

Израиль мен АҚШ бұл баяу процесс бітім шарттарын бұзуы мүмкін деп алаңдаулы.

АҚШ пен Израильдің ортақ позициясы

Израильдің қорғаныс министрлігі мен Қорғаныс армиясы (IDF) бірлескен мәлімдемесінде:

«Егер ХАМАС келісімді орындаудан бас тартса, Израиль АҚШ-пен бірлесіп әскери қимылдарды қайта бастайды. Мақсат — ХАМАС-ты толық жеңу және Газадағы жағдайды түбегейлі өзгерту», — делінген.

Трамп та бұл ұстанымды растады. Ол ХАМАС «қарусыздану туралы уәдені орындамаса», Израильге әскери операцияны қайта бастауға толық рұқсат беретінін айтты.

Мәйіттерді табу неге қиын?

АҚШ-тың жоғары лауазымды өкілдері мәйіттерді табу уақыт пен ресурсты көп қажет ететінін мәлімдеді. Көптеген тұтқындар бірнеше ай бұрын қаза тапқан, ал Израильдің әуе соққылары кезінде олардың  сүйегі Газа үйінділерінің астында қалған. Қазір нақты орындарын анықтау қиын, кей мәйіттерді қолмен қазып алу мүмкін емес.

АҚШ пен өзге делдал елдер мәйіттер туралы ақпарат беретін адамдарға сыйақы беру бағдарламасын қарастырып жатыр. Түркия да маман іздеу тобы мен арнайы техника жіберу туралы келіссөз жүргізуде.

АҚШ-тың әскери қысымы

ХАМАС дүйсенбі күні Газада қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында бірнеше қылмыстық топ мүшесін өлтіргеннен кейін АҚШ орталық қолбасшылығының (CENTCOM) жетекшісі, адмирал Брэд Купер мәлімдеме жасады.

«Біз ХАМАС-тан толық қарусыздануын және президент Трамптың бейбіт жоспарындағы талаптарды орындауын күтеміз. Біз бұл туралы делдал елдерге жеткіздік және бейбітшілікті сақтау үшін бірлесіп жұмыс істейміз», — деді ол.

Бітім аясында АҚШ-тың 200 әскери қызметкері Израильге жіберілуі мүмкін, бірақ олардың ешқайсысы Газа аумағына кірмейді.

Трамптың «бейбіт жоспары»

АҚШ жоспары бойынша, ХАМАС биліктен шеттетіліп, Газада халықаралық бақылаудағы палестиналық басқару комитеті құрылуы тиіс. Бұл миссия полиция даярлау және гуманитарлық қауіпсіздікті қамтамасыз ету міндетін атқарады.

Гуманитарлық жағдай

БҰҰ бақылауындағы жүк керуендері сәрсенбі күні Керем-Шалом өткелі арқылы Газадағы халыққа азық-түлік пен жанармай жеткізді. Ал Рафаһ өткелі бейсенбіде қайта ашылмақ.
Алайда Израиль ХАМАС мәйіттерді баяу қайтарып жатқанын алға тартып, көмекті шектеуі мүмкін екенін ескертті.

БҰҰ және халықаралық ұйымдар Израильден Газаға гуманитарлық көмек кіргізу үшін көбірек өткел ашуды талап етуде.

«Көмек легін бірнеше есе арттыру қажет – мыңдаған адамның өмірі соған байланысты. Азаматтарға көмекті тежеу — саудаласу құралы емес, халықаралық құқық бойынша міндет», — деді БҰҰ-ның гуманитарлық координаторы Том Флетчер.

Келісім бойынша Израиль 360 палестиналықтың мәйітін қайтаруы тиіс. Дәрігерлердің айтуынша, қайтарылған алғашқы 90 мәйіттің көбінде азаптау белгілері бар: көздері байланған, қолдары кісенделген, басына оқ тиген.

«Келгендердің басым бөлігі көздері таңылған, қолдары байлаулы, және барлығы  маңдай тұсынан атылған. Олардың бәрі азапталып өлтірілгені байқалады», — деді Хан-Юнистегі Нассер ауруханасының дәрігері Ахмад әл-Фарра.