Қарағанды облысының өнеркәсіп және индустриялық-инновациялық дамуы

Пайдалы қазбаларға бай Қарағанды өңірінің экономикасы әлі де шикізатқа тәуелді. Одан құтылу үшін саланы әртараптандыру қажет. Бұл үшін облыста қазақстандықтардың әл-ауқатын арттыруға бағытталған тұрақты экономикалық өсу ұлттық жобасы іске асырылмақшы.
Яғни өнеркәсіптік өндіріс көлемін ұлғайту, жаңа кәсіпорындар ашу және инвестициялардың өсуі арқылы экономиканы әртараптандырып, облыстың алға жылжуына ықпал етеміз. Нәтижесінде жұмыс орындары құрылады, тауар айналымы артады, жалақы мен бюджетке түсетін түсімдер өседі, бұл азаматтардың әл-ауқатының жақсаруына әкеледі.
Қарағанды облысының өнеркәсіп және индустриялық-инновациялық даму басқармасының мәліметінше, соңғы бес жылда өңірдегі өнеркәсіп өндірісінің көлемі екі есеге – 1,9-дан 3,9 триллион теңгеге дейін ұлғайған. Негізгі капиталға инвестициялар көлемі 2018 жылғы 377 миллиардтан 2022 жылдың қорытындысы бойынша 725 миллиард теңгеге дейін өскен. Осылайша, оң динамика сақталған. Аймақта 2023 жылдың қорытындысы бойынша өңір экономикасына инвестиция түрінде кемінде 792 миллиард теңге тартуды жоспарланған. Яғни инвестицияға тартылатын қаражаттың көп бөлігі жаңа кәсіпорындарды салуға және оларды іске қосуға жұмсалған қаражаттан тұрады. Биыл Қарағанды облысында 11 жаңа өндіріс орыны іске қосылса, жаңа өндіріс орындарына 2 300-ге жуық адам жұмысқа орналасады. Осы арқылы жұмыспен қамтылған адамдардың, еңбек ресурстарының саны артады.
Сондай-ақ төрт жаңа кәсіпорын пайдалануға берілген, оның ішінде "Қазақмыс Прогресс" ЖШС-де және қайта өңдеу цехтары, "Сарыарқа" арнайы экономикалық аймағының аумағында пластикалық гофрленген құбырлар өндірісі бар.
2023 жылдың соңына дейін тағы жеті инвестициялық жобаны іске асыру көзделген. Олардың ішіндегі ең ірісі - "Silk Road Electronics" ЖШС тұрмыстық техника шығаратын зауыт. Оны қазақстандық инвесторлар Өзбекстаннан келген серіктестермен бірлесіп салуда. Кәсіпорында жыл сайын миллионға дейін теледидар, кір жуғыш машиналар, тоңазытқыштар, шаңсорғыштар және басқа да электр құрылғылары жиналады. 1100-ге жуық адам жұмыс пен тұрақты табыс табады. Сондай-ақ жаңадан салынған кәсіпорындардың өнімдерін импорттап, экспорттауға назар аудару қажет.
Облыстық өнеркәсіпті басқару бөлімінің жетекшісі 56 инвестициялық жобаның пулын құрғанын мәлімдеген болатын. Әрі ол жобаларды 2030 жылға дейін жүзеге асыру жоспарланған. Өңірде әртүрлі салаларды инвестициялау жобаларының негізінде өңір бірталай алға жылжиды. Электролиттік марганец және ферросиликоалюминий өндірісі – металлургияда; арнайы кокс – өндіруші салада; конустық мұнаралар мен жүк автомобильдері – машина жасауда; кірпіш, сэндвич-панельдер және клинкер плиткалары – құрылыс материалдары индустриясында жүзеге асырылмақ. Нәтижесінде 1,5 триллион теңгеге жуық инвестиция тартылып, 13 мыңнан астам жұмыс орны ашылады.
Облыстағы басқарма басшысы Дарын Бұлқайыр Қарағанды өңірінде өз бизнесін локализациялағысы келетін кәсіпкерлерге қамқорлықпен және зейінмен қарайтынын атап өтті. Олар үшін инвесторларға қызмет көрсету орталығы жұмыс істейді. Әрбір бизнесменге "Сарыарқа" ӘКК, "Сарыарқа" АЭА басқарушы компаниясы немесе "Қазақинвест" ұлттық компаниясы мамандары бекітіледі. Олар және мемлекеттік органдардың өкілдері инвесторды оның жобасын жүзеге асырудың барлық деңгейлерінде – инвестициялық алаңды таңдаудан бастап өндірісті іске қосуға дейін сүйемелдейді. Сонымен қатар құжаттарды рәсімдеуге, виза мәселелерінде қолдау көрсетуге, инвестициялық келісімшарт жасасуды дайындауға көмектеседі.
Қарағанды облысында "Қазақстандықтардың әл – ауқатын арттыруға бағытталған тұрақты экономикалық өсу" атты ұлттық жоба маңызды аспектілерді қамтып жатыр. Яғни қолданыстағы өндірістерді жаңғыртуға мүмкіндік береді. Бұл еңбек жағдайларының жақсаруына және шығарылатын өнім көлемінің ұлғаюына әкеледі. Сондықтан Қарағанды облысының өнеркәсіпшілері жабдықтар мен арнайы техниканы жаңартуға өз қаражаттарын осы жобаға салуда. Жалпы 2023 жылы жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды жаңғыртуға 280 миллиард теңгеден астам инвестиция салу жоспарланған. Тоғыз айда шамамен 175 миллиард теңге салынған. Бұрғылау станоктары, үңгілеу комбайндары, карьерлік экскаваторлар мен самосвалдар сатып алынды, төтенше жағдайлардың алдын алу бойынша Цифрлық жүйе пайдалануға берілген. Одан бөлек өндірістік ғимараттарды жөндеу және бөлшектеу жұмыстары жүргізіліп, жаңа объектілерді пайдалануға беру жүзеге асырылып жатыр.
Оған мысал ретінде, энергетикалық көмір өндірумен айналысатын "Шұбаркөл Көмір" компаниясы соңғы бес жылда өз кәсіпорнын жаңғыртуға, атап айтқанда арнайы кокс шығаратын инвестициялық жоба үшін шамамен 65 млрд теңге инвестиция салынбақ.
Дәл осылай өнеркәсіпті жаңғыртуға полиметалл кендерінің Ақжал кен орнын игеретін "Nova мырыш" компаниясы шведтік Sandvik маркалы өздігінен жүретін машиналарды сатып алды. Бұл машиналар жер асты шахталарында жұмыс істеуге арналған. Бұл кәсіпорын соңғы бес жыл ішінде "Nova Цинк" ЖШС жаңғыртуға шамамен 60 млрд теңге салған.
Қарағанды өңірінің билігі ірі өнеркәсіптік аймақтарды дамытуға ғана емес, шағын аймақтарды құруға да бәс тігуде. Осындай жаңа жобаларды құру аймақтың өңдеу өнеркәсібін одан әрі дамытуға мүмкіндік береді. Мемлекет те өз тарапынан қаржыландыру жұмыстарын жүргізіп, қолдауды жүзеге асыратыны сөзсіз.