Қазақстан – Ауғанстан бағыты: Жаңа экономикалық көпірдің іргетасы қалануда

 Қазақстан Республикасының Премьер-министрінің орынбасары, Сыртқы істер министрі Мұрат Нұртілеу бастаған делегация Кабулға ресми сапармен барып, Орталық Азия мен Ауғанстанды жақындастыратын ауқымды жобаларды талқылап қайтты.

Бұл сапар – көрші мемлекеттермен прагматикалық әрі ұзақмерзімді ынтымақтастық орнату бағытындағы кезекті нақты қадам. Қазақстан тарапы өңірлік сауда-экономикалық ықпалдастықты тереңдету, инфрақұрылымдық байланыстарды дамыту, сонымен бірге гуманитарлық және мәдени әріптестікті нығайту мәселелеріне ерекше назар аударды.

Сауда байланысы: мақсат – 3 миллиард доллар

Сапар аясында Мұрат Нұртілеу Ауғанстан Премьер-министрінің экономикалық мәселелер жөніндегі орынбасарының міндетін атқарушы Абдул Ғани Барадармен және Сыртқы істер министрінің міндетін атқарушы Амир Хан Муттакимен кездесті. Тараптар сауда-экономикалық, транзиттік, аграрлық, геобарлау және цифрландыру салаларындағы ынтымақтастық келешегін кеңінен талқылады.

Министр Нұртілеу Ауғанстанды Орталық Азиямен тарихи әрі географиялық тұрғыда тығыз байланысты маңызды серіктес ретінде қарастыратынын мәлімдеді. Оның айтуынша, екі ел арасындағы тауар айналымын 3 млрд АҚШ долларына дейін арттыру – шынайы әрі ортақ мақсат. Бұл бағытта Қазақстан ауыл шаруашылығы өнімдерін, жанар-жағармай, тыңайтқыштар мен химия өнеркәсібі тауарларын жеткізуді арттыруға дайын.

Логистика мен инфрақұрылым: Торғынды–Герат бағыты

Кездесу барысында теміржол саласындағы ынтымақтастық та нақты нәтижеге жетті. Қазақстанның Көлік министрлігі мен Ауғанстанның Қоғамдық жұмыстар министрлігі Орта Азия мен Оңтүстік Азияны байланыстыратын теміржол желісін салу және пайдалану туралы өзара түсіністік туралы меморандумға қол қойды. Бұл – Астана мен Кабул арасындағы транзиттік байланысты жаңа деңгейге шығаратын стратегиялық құжат.

Атап айтқанда, Қазақстан Пәкістан порттарына шығу үшін Ауғанстан аумағындағы Торғынды–Герат бағытында теміржол құрылысын қолдауға дайын екенін растады. Бұл жоба екі тарап үшін де тиімді: Қазақстан үшін Үнді мұхитына жол ашылады, ал Ауғанстан үшін – жаңа жұмыс орындары мен экономикалық серпіліс көзі.

Гуманитарлық миссия және білім беру

Сапар барысында гуманитарлық ынтымақтастық мәселелері де назардан тыс қалмады. Қазақстан биылғы жылдың өзінде Ауғанстанға 1000 тонна ұн, 1243 тонна күріш, 3,5 тонна дәрі-дәрмек пен медициналық жабдық жөнелтті. Мұрат Нұртілеу гуманитарлық көмекті жалғастыруға дайын екенін білдірді.

Сонымен қатар, Қазақстан үкіметі Ауғанстаннан келетін студенттерге бөлінетін білім гранттарының санын екі есеге арттыру ниетін жария етті. Бұл қадам – мәдени-гуманитарлық байланысты нығайтып қана қоймай, ұзақмерзімді білім беру дипломатиясын дамытуға бағытталған маңызды шешім.

Саяси қолдау және халықаралық алаңдардағы ынтымақтастық

Ауған тарапы Қазақстанның халықаралық ұйымдарда Кабул мүдделерін дәйекті түрде қорғап келе жатқанын атап өтті. Өз кезегінде Астана Алматыда Орталық Азия мен Ауғанстан үшін БҰҰ-ның Орнықты даму мақсаттары жөніндегі Өңірлік орталығын ашу бастамасына толық қолдау білдірді.

Бұл сапар Қазақстанның Ауғанстанмен қарым-қатынасын тек гуманитарлық бағытпен шектемей, экономикалық, логистикалық және білім беру салаларына да стратегиялық басымдық бергенін көрсетті. Геосаяси тұрғыда тұрақсыздықтармен бетпе-бет келген Ауғанстан үшін бұл әріптестік – жаңа мүмкіндіктер есігі. Ал Қазақстан үшін – транзиттік әлеуетін арттырып, өңірлік ықпалын күшейтудің нақты жолы.