Қырғызстан өлім жазасын қайта енгізу жөніндегі заң жобасын ұсынды

Негіздеме хатында көрсетілгендей, бастаманың басты мақсаты – балалар мен әйелдердің өмірі мен денсаулығын ауыр қылмыстардан қорғауды күшейту. Оған зорлау, кісі өлтіру және өзге де аса қатыгез әрекеттер жатады.

Жобаны ұсынушылардың айтуынша, елде мұндай қылмыстардың саны артып келеді және қоғамда «жазаның нақты шегін» белгілеу қажеттігі туындаған.

«Балалар мен әйелдерге қарсы зорлық жасаған кез келген адам қоғамнан аластатылуы және ең қатал әрі әділ жазаға тартылуы тиіс нақты шек белгіленетін уақыт жетті», — делінген құжатта.

Конституциялық шектеулер мен халықаралық міндеттемелер

Қазіргі таңда Қырғызстан Конституциясының 25-бабының 1-тармағына сәйкес, өлім жазасына тыйым салынған. Ал жаңа жоба 2010 жылы ел қол қойған БҰҰ-ның өлім жазасын жою жөніндегі Екінші факультативті хаттамасының күшін жоюды да қарастырады.

Түсіндірме хатта:

«Өлім жазасы тыйым салынбаған мемлекеттерде ол тек ең ауыр қылмыстар үшін және тек өкілетті соттың соңғы шешіміне сәйкес қолданылуы мүмкін. Бұл шешім халықаралық құқық нормаларына, соның ішінде Геноцид қылмысының алдын алу және жазалау туралы конвенцияға қайшы келмеуі керек», — делінген.

Президенттің бастамасы және соңғы оқиға

Қазан айының басында президент Садыр Жапаров балаларды зорлаған және әйелдерді зорлап өлтірген адамдарға қатысты өлім жазасын енгізетін заң өзгерістерін дайындауды тапсырған болатын.

Бұл бастама Ыстықкөл маңында 2008 жылы туған қыз баланың зорланып, қаза табуы туралы оқиғаға байланысты көтерілді. Қылмысқа күдікті ұсталған. 4 қазанда Жапаров бұл мәселе жалпыұлттық референдумға шығарылуы мүмкін екенін мәлімдеді.

Қырғызстандағы өлім жазасының тарихы 

• 1998 жылы елде өлім жазасын орындауға мораторий жарияланды.

• Соған қарамастан, соттар ұзақ уақыт бойы ең жоғары жаза түрін қолдана берген.

• 2007 жылы өлім жазасы толықтай жойылып, оның орнына өмір бойы бас бостандығынан айыру енгізілді.

• Бұған дейін, 2006 жылы Конституциядан өлім жазасы туралы ереже алынып тасталған.

• 2010 жылы Қырғызстан өлім жазасына тыйым салатын және оған қайта оралмауға міндеттейтін халықаралық хаттаманы ратификациялаған.