Масылдық: Қазақстандағы белсенді жастардың үлесі қанша?

Бұл зерттеулерден алатын қорытындымыз, нәтижелерін талдау жұмыстары адамдар мемлекет тарапынан жеңілдіктер, несиелік рақымшылық және жұмысқа орналасуға көмектесу сияқты әртүрлі қолдау шараларын күтетін қоғамдағы патерналистік көзқарастарды сақтау туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Бұл нәтижелер көбінесе әлеуметтік мәселелерді шешу үшін маңызды болмақ.

Бұндай зерттеулерді сараптай отырып, түрлі сала өкілдері Қазақстандағы әлеуметтік-экономикалық жағдайдың нашарлауы күтілетінін, бұл халықтың мемлекетке деген сұранысын одан әрі күшейтетінін атап өтті. Әртүрлі әлеуметтік топтардың әртүрлі басымдықтары бар: несиелерді есептен шығару, жәрдемақыларды көбейту және тегін тұрғын үй беру сияқты негізгі мәселелерден бастап кеңірек саяси және экономикалық өзгерістерге дейін қамтиды.

Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев халыққа арнаған соңғы Жолдауында әлеуметтік бағдарламаларды теріс пайдалану туралы алаңдаушылық білдіріп, әлеуметтік кодексті әзірлеуде осы мәселелерге назар аударуды тапсырған болатын. Ол әлеуметтік мемлекет мәртебесіне қарамастан, мемлекеттік ресурстарды әділ және тиімді бөлуді қамтамасыз ету үшін патернализммен және әлеуметтік жеңілдіктерді теріс пайдаланумен күресу қажет екенін атап өтті.

Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев қоғамдағы патерналистік көңіл-күй мен тәуелділік мәселелері туралы маңызды мәселені көтерді. Ол кейбір азаматтар нақты қажеттіліктің орнына әлеуметтік жәрдемақы алуға ұмтылатынын, бұл мемлекеттік қолдауға тәуелділікке әкеліп соқтыратынын және адамды өз бетінше ақша табуға ынталандырмайтынын атап өтті.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев әлеуметтік жәрдемақыларға , мемлекеттік көмектерге негізсіз ұмтылу ұрпақ тәрбиесіне кері әсерін тигізетін тұрақты өмір салтын қалыптастыруы мүмкін деп өзінің алаңдаушылығын білдірді. Ол бұл мәселе бойынша түбегейлі өзгерістер енгізіп және адамдардың санасын өзгерту қажет екенін атап өтті.

Президент еңбекті қайта бағалау мен оның қадір-қасиетін бағалаудың маңыздылығын атап өтті, сондай-ақ шетелде жұмыс істеуге шешім қабылдаған азаматтарды қарсы алып, олардың жұмысқа орналасу орнын таңдау құқығын атап өтті. Ол елге жақсы білімі мен тәжірибесі бар адамдар қажет екендігіне сенім білдіріп, "жаңа Қазақстанды" құру үшін еңбекқорлық пен білім идеологиясын насихаттауға шақырды.

Қазіргі таңда өскелең ұрпақтың ақпаратты сыни қабылдауын қалыптастыру, әсіресе "оңай ақша табу" туралы кең таралған ұсыныстар, көптеген алаяқтық схемалар мен нақты жарнамалық технологиялар контекстінде сөзсіз маңызды. Тиісті еңбек тәрбиесі үйлесімді, жетілген және өзін-өзі қамтамасыз ететін тұлғаны қалыптастырудың ажырамас бөлігі бола отырып, тәуелділік пен масылдық, әлеуметтік саланы дамытудың тиімді механизміне айналады.

Тәуелділік, әлеуметтік құбылыс ретінде, патерналистік кешенге негізделген. Оның екі жағын атап өту маңызды. Біріншісі-мемлекеттің қамқорлығына мұқтаж ересек адамдар. Екінші жағы - "ата-ана" ретінде әрекет ететін қорғаныс пен қамқорлықты қамтамасыз ету.

Көп жағдайда бұл негізге мемлекеттен көмек алатын мүгедектер, 18 жасқа дейінгі балалар және уақытша жұмыс істемейтін адамдар жатады. Бұл мәселені шешу үшін әлеуметтік саясатқа дұрыс көзқарас қажет. Тегін қайта даярлау, кәсіпкерлікті қолдау, кәсіпкерлікті ынталандыру және жұмыспен қамтудың арнайы бағдарламалары бұл мәселені шешуге көмектеседі.

Сонымен қоса бүгінде жастарды жұмыспен қамту мәселелері, кәсіпкерлік дағдыларын қалыптастыру, еңбекқорлыққа баулу деген секілді мәселелердің алдын алу үшін әрбір өңірде жақсы бастамалар жүзеге асырылуда.

Жастарды жұмыспен қамту және оны белсенді қолдау мәселелері Қазақстан Республикасының күн тәртібіндегі өзекті мәселеге айналды. Себебі елдегі масылдық деңгейін төмендету мәселесі өте маңызды. Осыны ескере отырып, мемлекет пен басқа да әлеуметтік институттар жастар секторын дамытуға қолайлы жағдай жасауға ұмтылуда. Соның бірі «Нұрлы жастар» бағдарламасы Қазақстан жастарын жан-жақты қолдауға бағытталған ауқымды бастама. Бағдарлама жұмыс күшін оқыту, жұмыспен қамтуға жәрдемдесу, кәсіпкерлікті дамыту және мәдени алмасу бойынша іс-шараларды қамтиды. Ол сондай-ақ белсенді азаматтық қоғам құруға және жастар арасында көшбасшылық қасиеттерді дамытуға бағытталған.

Әрі жастарды арасында кәсіпкерлікті дамыту да жақсы идеялардың бірі. Жастар арасында кәсіпкерлік белсенділікті ынталандыруға ерекше көңіл бөлінеді. Мемлекеттік бағдарламалар жас кәсіпкерлерге қаржылық қолдау көрсетіп, оқытып, кеңес береді, олардың жеке кәсіптерін құруға және инновациялық жобаларға жағдай жасайды. Еліміздің білім беру жүйесі заманауи еңбек нарығының талаптарына сай жаңаруда. Қолдау шаралары жастарды қажетті дағдылар мен тәжірибемен қамтамасыз ету үшін тағылымдамадан өту бағдарламаларын, алмасулар мен серіктестіктерді кеңейтуді қамтиды.

Сонымен қатар, әлеуметтік жобалар және волонтерлік елімізде даму барысында. Жастар әлеуметтік жобаларға және волонтерлік қызметке белсене қатысуда. Мемлекет волонтерлік қызметке, көшбасшылықты дамытуға және өзекті әлеуметтік мәселелерді шешуге қатысуға ықпал ететін платформалар мен бастамаларды жасайды. Жоғарыда аталған шаралардың барлығы жастардың табысты жұмысқа орналасуына жағдай жасау, олардың тұлғалық және кәсіби дамуына ықпал ету, сондай-ақ Қазақстан Республикасының өркендеуіне ықпал ету мақсатында жасалған. Негізі елімізде тәуелділікке емес, даму мен прогреске деген ұмтылыс басым. Бұл тенденцияны сақтау үшін мемлекетке және оның институттарына сенімділікті қамтамасыз ету маңызды.