Наразылығымызды айтуға бұдан басқа 364 күн бар ғой

Оқушы кезімде ауылдан қаланың мектебіне келдім, сонда тәуелсіздік мерекесінде үйдегілерге: «балаларды ешқайда шығармаймыз» деген қолхат жаздырып алды. Одан кейін мектеп-интернатқа ауыстық. Онда да 16 желтоқсан күні «далаға шықпаймыз» деген қолхат жаздырып, ауылға қайтарды. Университетте де дәл сондай болды. Қолхат талап ететін. Ресми жұмыс істейтін болсаң, онда да сол. Елдігіңнің мерекесі, бірақ ешқайда шықпай үйде отыруға тиіссің. Билікке елдіктің мерекесінде тажал келіп қалатындай көріне ме түсінбейсің. Енді, міне, 16 желтоқсанды Құрбандарды еске алу күні деп өзгертті де, Тәуелсіздік мерекесін Түркиядағы сияқты Республика күніне ауыстырды. Биыл бұл мерекені тойлайтын шығармыз деп ойлап едік, баяғы үрдіс сол күйі қайталанып отыр. Осы үшін екі тарапқа да ренжимін. Билікке де, өзін оппозициялық топпын деп жүргендерге де. Ұлт ретінде, халық ретінде, жақсы, жаман болсын, біздің бұдан басқа еліміз жоқ. Осы елдің азаматымыз. Бұл күн қасиетті күн болу керек. Ешкім ешкімді қудаламай, ешкім ешқандай бүлік жасамай. Жай ғана 30 жылдан бергі елдігімізді сезініп, қолымызға кішкентай-кішкентай көк туымызды ұстап алып, бір-бірімізді құттықтап, бір-бірімізге қонақ болып неге жүрмейміз. Мейрамда мейрамханаларда акциялар болып жатса, алаңдарда концерт қойылып, ән айтылып, күй күмбірлеп тұрса. Сөйтіп өзіміздің біртұтас ұлт екенімізді сезінсек, мерекелік көңіл күй болса деймін. Бірақ ешкім бұл күнді қастерлеп, сөйте қояйық демейді.

Өзінің мемлекеттік мерекесінде қысылып, үйде отыратын дүниеде жалғыз ел біз шығармыз. Елдігіміздің мерекесі, керісінше, антимерекеге айналып кеткелі қашан. Билік те өзінің азаматтарын қамамай, оппозиция да тынышталып, «жақсы көңілмен тойлатайық, наразылығымызға бұдан басқа 364 күн бар ғой» деп, тойласақ болар еді. Бірақ дәл осындай күнге әйтеуір бірнәрселерді ұйымдастырып тастайды. Билік те, оппозиция да дұрыс жасап отырған жоқ. Екеуінің де әрекеті құптарлық жағдай емес. Республика күнінде ештеңеге тәуелділік болмай, бақытты күйде тойлауымыз керек. Көшелердің бұрыш-бұрышына тулар ілініп, әр үйде, жұмыс орындарында, университеттерде, мектептерде толыққанды мерекенің қуаты сезілуі тиіс. Ал айтатын, түзететін нәрселерге одан соң да уақыт жетеді. Айтылмай да жатқан жоқ.

Жапондарда ұлт ретінде мықты етіп ұстап тұрған бір негіз бар дейді. Ол – император Құдайдың ұлы деген сенім. Иә, бұл абсурд болып естілуі мүмкін. Бірақ бүкіл жапондықтар осы негіздің айналасына, осы идеяның төңірегіне жиналды, ұйысты. Қанша қирап жатса да императордың жанынан табылып, ел болуға ұмтылды. Ғылымның заңдылығымен қарасаң, бұл барып тұрған ақымақтық. Алайда Жапониядағы қанша Нобель сыйлығын алған ғалым, солшыл болсын, діншіл болсын, кім болса да, осы ұлттың негізіне тиіспейді екен. Сол сияқты біздің қазақтың ұлттық негізі – еркіндік. Ал ол еркіндіктің негізі – елдік. Елдік мереке, елдіктің нүктесі, күн сайын болуы қажет. Бірақ бізде де бір күн өзге халықтар сияқты мереке болып белгіленеді ғой. Сол күн көк паспорты бар адамның бәріне қасиетті болуы керек.

      Садық Шерімбек