Пандемия медициналық білім саласына үлкен әсер етті

Дәрі-дәрмектерді өндіру (33 өндіруші), оның 17 өндірушісі өндірістік тәжірибе (GMP) стандартына сәйкес келеді.

Фармацевтикалық өндірісті құру және дамыту және импортқа тәуелділікті азайту мақсатында ҚР Денсаулық сақтау министрлігі дәрі-дәрмектерді жеткізуге ұзақ мерзімді келісімшарттар жасасу арқылы отандық өндірушілерді мемлекеттік қолдаудың бірқатар шараларын әзірледі және жүзеге асырады.

Фармацевтика өндірісіне қазірдің өзінде 500 миллион доллардан астам тікелей инвестициялар тартылды (шетелдік те, қазақстандық та), нәтижесінде жаңа фабрикалар салынды (оның 4-уі ірі: «Химфарм» АҚ (Санто)», «Қарағанды ​​фармацевтика кешені» ЖШС», «Абди Ибрахим Глобал Фарм» ЖШС, «Нобель Алматы фармацевтикалық фабрикасы» АҚ) және халықаралық стандарттарға сәйкес жаңа шеберханалар құрылды.

Фармацевтикалық өнім өндірісі барлық дәрі-дәрмектер мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың 77%-ын шығаратын негізгі кәсіпорындарда шоғырланған. Сондай-ақ, дәрі-дәрмектер мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың Қазақстан нарығына енуін жеделдету мақсатында жеделдетілген сараптама дәрі-дәрмектерді мемлекеттік тіркеу кезінде күнтізбелік 70 күнге дейін, ал медициналық мақсаттағы бұйымдарға 5 жұмыс күніне дейін деп қарастырылған. Коронавирустық инфекцияның болуы мүмкін жаңа толқынына дайындалу үшін келесі бірқатар шаралар қабылданды:

Біріншіден, COVID-19 дәрі-дәрмектерінің екі айлық қоры қалыптасты (азаймайтын қор).

Екіншіден, пневмониямен қатар CVI-мен ауыратын науқастарға дәрі-дәрмектерді ақысыз амбулаториялық қамтамасыз ету ұйымдастырылды.

Үшіншіден, бөлшек сауда желісіне араласу үшін дәрілік заттарды сатып алу.

Төртіншіден, гуманитарлық көмек шеңберінде алынған көлемнен 200 000 бір реттік қорғаныс костюмі мөлшерінде ЖҚЗ резерві қалыптасты.

ЖҚЗ-ры (маскалар, қолғаптар, бахила, бір рет қолданылатын қорғаныс киімдері) Қазақстан аймақтарындағы медициналық ұйымдардың сұранысы бойынша сатып алынды.

Басты бағыттардың бірі – қатерлі ісікке қарсы күрес. Балалар мен жасөспірімдерге, мұғалімдер мен тәрбиешілерге арналған білім беру бағдарламаларына қатерлі ісікке қарсы іс-қимыл жөніндегі Еуропалық кодекстің ұсыныстары енгізілуде, сондықтан да скринингтік зерттеулер кезінде мақсатты топтардың 70% және одан да көп қамтуы қамтамасыз етілген.

Ұлттық ғылыми онкологиялық орталықтың құрылысы аяқталуға жақын, оның негізінде радиациялық, лазерлік, протондық және ядролық медицинаның озық технологиялары ұсынылады. 2020 жылы Маңғыстау облысында (Ақтау қ.) Жаңа онкологиялық орталық пайдалануға берілді, Жамбыл облысында (Тараз қ.) заманауи медициналық және диагностикалық жабдықтармен қамтылатын Жаңа онкологиялық орталықтың құрылысы аяқталу сатысында. Өскемендегі «Аймақтық онкология және хирургия орталығында» жоғары технологиялық сызықтық үдеткіш орнатылды.

Қазақстанда алғаш рет диагностикалық қиын жағдайлар да телепатология жүйесін қолдана отырып, халықаралық сарапшылардың телеконсультациясы енгізілді. 2020 жылдың 11 айында телепатологияны қолдану арқылы 4283 халықаралық консультациялар өткізілді және 1105 науқасқа кеңес берілді. Қазірде республикада жұқпалы аурулардың көпшілігінің эпидемиологиялық жағдайы тұрақты. 2020 жылдың 11 айында республика тұрғындары арасында оба, тырысқақ, іш сүзегі, туляремия, паратиф безгегі, дифтерия, сіреспе, полиомиелит, безгек, висцеральды лейшманиоз аурулары тіркелген жоқ. Қызамық, лептоспироз, листериоз, геминолепиаз, құтырудың тек оқшауланған жағдайлары ғана хабарланды.

Қазіргі уақытта сырқаттанушылықтың ең жоғары деңгейі халықтың 100 мыңына шаққанда 19 715,5 тыныс алу мүшелері ауруларына тиесілі, содан кейін қан айналымы жүйесінің аурулары (4,9% -ға өсті) халықтың 100 мыңына шаққанда 3 198,6 құрады.

Коронавирустық пандемия медициналық қызметкерлерді оқытуға да өзіндік түзетулер енгізуге ықпал етті. Биологиялық қауіпсіздік бағытындағы тақырыптар күшейтілді, атап айтқанда: балалардағы жұқпалы аурулар, жалпы гигиена, жалпы эпидемиология, клиникалық эпидемиология, жұқпалы аурулар, жедел медициналық көмек, ішкі аурулар және балалар аурулары, пульмонология. Интерндер мен резиденттерге эпидемиология, патогенез, клиника, диагностика, коронавирустық инфекцияның дифференциалды диагностикасы және емі туралы қосымша семинарлар мен дәрістер өткізілді. Білім берудің барлық деңгейлерінде пәндердің санитарлық-гигиеналық компоненті күшейтілді, резидентура деңгейіндегі білім беру бағдарламалары да жаңартылды. Сонымен қатар, «Эпидемиология», «Гигиена» мамандықтары бойынша мамандандырылған магистрлік бағдарламалар жасалды. Ал осы жылдың қаңтарынан бастап 60 мыңнан астам медициналық қызметкерлерге пандемияға қатысты мәселелер бойынша қысқа мерзімді курстар өткізілді. Бүгінде республикалық бюджет шеңберінде 15 мыңнан астам медицина қызметкері оқудан өтті, оның ішінде 8 мыңнан астамы инфекциялық аурулар мен биологиялық қауіпсіздік эпидемиологиясы, инфекциялық емес аурулардың алдын алу және тиімді емдеу курстарында қайта даярлау қорытындысы бойынша резервті 150 эпидемиолог, 100 инфекционист және 165 жедел дәрігерлер шұғыл медициналық көмекпен толықтырады.

Денсаулық сақтау саласындағы мамандықтар мен мамандандыруларға жаңа «кинезотерапия», «эрготерапия», «ядролық медицина», «гериатрия» мамандықтары енгізілді. Бұл мамандықтарды енгізу – заман үрдісі, және бұл пандемияға байланысты емес еді, яғни бұл пандемияға дейін де жоспарланған болатын.

Пандемия білімге, оның ішінде медициналық білімге де үлкен әсер етті. Алғаш рет медициналық білім берудің қашықтықтан оқыту формасы енгізілді. Бакалавриат студенттері қашықтан оқыды, ал интерндер мен резиденттер ауруханаларда жұмыс істеп, қатарынан қашықтықтан оқыды.

Осы бағыттардағы ғылыми зерттеулердің халықаралық деңгейде, жаңа технологияларды игерудің қарқынды қарқынын ескере отырып, медициналық жоғары оқу орындарының жұмыс оқу жоспарлары үнемі жаңартылып отырады. 2020 жылы санитарлық-эпидемиологиялық ахуалдың нашарлауына байланысты барлық білім беру бағдарламаларында биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғаныс мәселелері баса айтылды.

Сонымен бірге, 2021 жылдан бастап медициналық-профилактикалық (санитарлық-гигиеналық) бейіндегі мамандарға «Қоғамдық денсаулық сақтау» мамандығы бойынша білім беру бағдарламасын енгізу жоспарланып отыр. Бұл білім беру бағдарламасының мазмұны «Эпидемиология негіздері», «Денсаулықты нығайту және аурудың алдын-алу», «Экологиялық гигиена», «Еңбек гигиенасы» және басқаларын қамтиды. Негізгі пәндер циклы тек санитарлық-гигиеналық пәндерден тұрмақ.