Патернализм – қоғам індеті

Ол аз десеңіз, мемлекеттен несие алып, несиені несиемен жауып, сол арқылы табысымызды еселеп, көтеріліп кетеміз деп ойлайтындар баршылық. Бұл қандай мінез, қандай көңіл күй?

Соңғы жылдары қоғамда оңай жолмен ақша табуға, алақаны ойылмай байып кетуге жол көрсететін «ақылдылар» көп. Оларды бір сөзбен «қаржылық алаяқтар» деп айтуға болады. «Ақшаны қанша тез салсаң, қаржың тез көбейеді» деген масылдық ойлар жастарды елітіп бара жатыр. Қоғамда қаржылық сауаттылық болмаса, ондай алаяқтар айылып тартпасы анық. Осының бәрі бір сөзбен патернализм деп аталады.

Қоғамда патернализмді, алкоголизмді азайту және қоғамда ынтымақтастық рухын тәрбиелеу, сондай-ақ ерекше қажеттіліктері бар адамдарға құрмет көрсетуді ынталандыру шараларын ақпараттық қамтамасыз ету тұтас және жан-жақты көзқарасты талап етеді. Негізгі ұсыныстары бар, олар мынадай:

  Бірінші, білім және тәрбие.

Патернализм, маскүнемдік және ынтымақтастықтың маңыздылығы мәселелерін түсіну мен хабардар етуді арттыру үшін жұртшылық үшін ағартушылық науқандар мен семинарлар өткізу.

  Екінші, байланыс алаңдарын құру.

Диалог пен осы мәселелерді талқылау үшін платформаларды әзірлеу. Бұл форумдар, вебинарлар, дөңгелек үстелдер немесе жергілікті кездесулер болуы мүмкін.

  Үшінші, білім беру бағдарламаларына интеграция.

Балалар мен ересектерді айырмашылықтарды құрметтеуге үйрететін және өзара көмек пен ынтымақтастықтың маңыздылығын көрсететін бағдарламаларды енгізу.

  Төртінші, бұқаралық ақпарат құралдарының ынтымақтастығы.

Жағымды оқиғаларды, табысты ынтымақтастық мысалдарын және адамдардың патернализм мен маскүнемдіктің кедергілерін қалай жеңетінін тарату үшін БАҚ-пен жұмыс жасаңыз.

  Бесінші, бастамаларды қолдау.

Патернализм мен маскүнемдікті азайтуға және инклюзивті қоғам құруға бағытталған жергілікті және ұлттық бастамаларды қолдау.

  Алтыншы, заң шығарушылық әрекет.

Ынтымақтастық пен теңдік рухын көтеретін заңдарды жасау және қабылдау үшін заң шығарушылармен жұмыс істеу.

  Жетінші, қоғамның қатысуы.

Адамдар қоғамдағы өзгерістерге жауапкершілікті сезінуі үшін шешім қабылдау процесіне қоғамның қатысуын ынталандыру.

  Сегізінші, алкоголизмнің алдын алу және емдеу.

Кеңес беру, терапия және оңалту бағдарламаларын қоса алғанда, маскүнемдіктің алдын алу және емдеу бағдарламаларын іске асыру.

  Тоғызыншы, жастармен жұмыс.

Жастарға ерекше көңіл бөлу, олар қоғамның болашағы. Жастарға арналған жобалар спорттық іс-шараларды, мәдени жобаларды және басқа бағдарламаларды қамтуы мүмкін.

  Оныншы, ұйымдық серіктестік.

Ресурстық базаңызды кеңейту және қауымдастыққа әсер етуді жақсарту үшін коммерциялық емес ұйымдармен, білім беру мекемелерімен және басқа ұйымдармен бірлесіп жұмыс жасаңыз.

Мұндай ақпараттық қолдаудың басты мақсаты – өзара сыйластыққа, ынтымақтастыққа және оның барлық мүшелерінің теңдігіне негізделген қоғам құру. Белгілі экономист Мақсат Халық бізге берген сұхбатында: «Жастардың дені қаржылық жағынан сауатсыз екені рас. Бірақ оларды алдымен ата атасы еңбекке тәрбиелеу керек, содан кейін мектеп, жоғары оқу орындары жастарға патерналистік көңіл күйден арылып, еңбекпен нан табуға үйретуі керек. Сонымен бірге, жастардың қаржылық сауаттылығын арттыру арқылы олардың бойындағы масылдықтан құтқаруға тиіспіз» дегенді баса айтты. Қазақтың аңыз әңгіме, ауыз әдебиетінде де масылдыққа қарсы шығарылған шығармалар көп. Қысқасы, маңдай терлемей, оңай ақша жоқ.

  Ақсұлтан ҚАЛЫБЕК