Қазақ мәдениеті мен тарихы Словакия елінде дәріптелуде

Қазақы дәстүрлердің осылай “экспортталып” жатқандығы жөнінде сала маманы, географ Марат Шибутов былай дейді:

— Мәдениет  әлемде өнімді танудың детерминанттарының бірі болып табылады — сіз бразилиялық немесе коста-рикандық кофені, эфиопиялық немесе вьетнамдық кофенің қайсысын алғыңыз келеді?  Ел туралы ол, не өндіреді, қандай мәдениеті бар екенін білсеңіз, оның өнімдеріне басымдық бересіз.  Үздік жарнама – теледидардағы айқайлаған, көзге көрінетін жарнама емес, мәдениет пен өнердің бірқатар танымал туындыларын бойына сіңіріп, адамдардың миында мәңгілік таңбаланған, стереотиптер жиынтығын жасайтын жалпы бейне болып тобылады.   Сондықтан экспортталатын өз мәдениетіміздің осылай сырттп танылып жатқандығын әрқашан қолдаған жөн.

 Братиславаның тарихи орталығында бейбітшілік, келісім мен татулықтың символы – бас алаңға 12 арқан киіз үй орнатылды.  Словакия астанасының тұрғындары мен қонақтарына алғаш рет кілемдермен, тоқылған өрнекті оюлармен,, қазақтың музыкалық аспаптарымен және сәндік-қолданбалы өнер бұйымдарымен безендірілген киіз үйлерінің үлгілері ұсынылды.  Киіз үйдің іші қазақтың ұлттық киімдерімен, былғарыдан жасалған бұйымдармен, көшпелілердің сауыт-саймандарымен және қазақтың дәстүрлі қамшасымен безендірілген.

Шара көрермені болған жергілікті тұрғындардың бірі Мариана Дачова: “Қазақтар мен словактар ​​ұлттық дәстүрлерді құрметтейді және құрметтейді және салыстырмалы түрде жақында ғана алған тәуелсіздіктерін мақтан етеді” деп пікір білдірді.

 Этнокөрмеге келушілер ЮНЕСКО-ның дүниежүзілік материалдық емес мәдени мұралар тізіміне енген киіз үйдің мыңжылдық тарихымен және оны жасаудағы ерекше шеберлігімен таныса алады.  Ақпараттық стенд көне грек тарихшысы Геродоттың әйгілі «Тарих» еңбегінде (б.з.б. 440 ж.) киіз үйлер туралы алғаш рет айтылған.  Киіз үйді ойлап табу көшпелілердің Еуразия даласының ұлан-ғайыр кеңістігін игеруіне мүмкіндік берген ең үлкен өнертабыстарының бірі болғаны баса айтылады.

 Братиславада киіз үйді орнату ерекше маңызға ие, өйткені Словакия жері ежелден Шығыс пен Батыс мәдениеттерінің жақындасатын және өзара байытылатын жері болған.  Қазақстандық дипломат елорда әкімдігі басшылығына орта ғасырларда тәж кигізу рәсімдері мен ұлттық жиындар өткен бас алаңда киіз үйге орын бергені үшін алғысын білдірді.

 Мереке аясында Оралдың «Арнау» фольклорлық ансамблі қазақ күйлері мен халық әуендерін орындап, концерт берді.  «Československo má talent» ұлттық телебағдарламасына қатысқан Словакияға танымал жас домбырашы Есенғали Құмаров пен жас домбырашы Әмина Маманованың өнері де словак көрермендерінің назарын аударды.

 Сонымен қатар, мәдени акция аясында Словакия астанасының бас алаңында Братиславадағы Ладон өнер мектебінің балаларының дарындарының қатысуымен өнер шеберлік сыныбы өтті.  Жас суретшілердің жұмыстары «Қазақстан словак балаларының көзімен» атты тұрақты көрменің негізін қалады.  Биылғы жылы «Қазақ киіз үйі» этнографиялық экспозициясы Словакияның әртүрлі аймақтарында көрсетіледі.

Биыл Қазақстан мен Словакия арасындағы дипломатиялық қарым-қатынастардың орнағанына 30 жыл толып отырағынан айта кету керек. Бұл дипломатиялық қатынастар 1993 жылдың1 қаңтарында бастау алған болатын.

Бұған дейін желтоқсан айында Словакия елінде «Аялаған Алақан» қоғамдық қайырымдылық қорының қолдауымен «Әлем балалар көзімен» қазақстандық мүмкіндігі шектеулі балалардың сурет көрмесі, сондай-ақ «Қазақстанның мақсаты – Қазақстан Болашақ» атты конференциясы ұйымдастырылған болатын.  Шара қонақтары сыйлық ретінде Қазақстанның табиғаты мен мәдениеті туралы кітаптар алды.