Қазақстан халқы Ассамблеясы – бүгінде толық табысты әлеуметтік институт

Қазақстан халқы мәдениетті білуді қалайды, достықта, келісімде өмір сүргісі келеді, бір-бірін түсінеді, күлімсірей сөйлеседі. Бұл үдеріс халық ұлттық билерді тамашалауға, ұлттық тағамнан дәм татуға, түрлі ұлттық байқауларға қатысуға мүмкіндік алған өте үлкен мемлекеттік ұлттық және халықаралық мерекелермен жүзеге асады.

Бүгінгі күні Достық үйлері Қазақстан Республикасы Ақпарат және әлеуметтік даму министрлігінің «Қоғамдық келісім» құрылымдық бөлімшесі ретінде Қазақстанның барлық аймақтарында ашық және жұмыс істейді. Олардың негізгі қызметі – барлық этномәдени бірлестіктерді өз қанатының астына біріктіру, бірлік пен этносаралық келісім идеяларын тарату. Этномәдени бірлестіктер Достық үйлерінің шаңырағы астында жұмыс істейді, олардың әрқайсысы ерекше және ерекше. Сонымен қатар, мемлекеттік және ана тілдерін оқыту үшін тілдік және жексенбілік мектептер өткізіледі.

Достық үйлері этномәдени бірлестіктермен бірлесе отырып, түрлі этностар өкілдері арасында мәдени байланыс орнату миссиясы аясында түрлі ұлттық мерекелер мен фестивальдер ұйымдастырады, оларға барлық этнос өкілдері шақырылады.

Жакупова Айнур Советхановна, ҚР ІІМ «Қоғамдық келісім» РМУ Алматы қаласы Республикалық Достық үйінің қызметін қамтамасыз ету бөлімінің жетекші сарапшысы

• Мәдениеттің реттеуші қызметі адамдар арасындағы қарым-қатынасты орнатады, ұйымдастырады және реттейді, сонымен қатар ең маңыздыларының бірі болып табылады. Бұл функция, ең алдымен, мораль нормалары, ережелері мен заңдары, сондай-ақ сақталуы қоғамның қалыпты өмір сүруінің қажетті шарттарын құрайтын ережелер жүйесі арқылы жүзеге асырылады. Осыған байланысты қалыптасып келе жатқан және қалыптасқан әлеуметтік серіктестік жүйесі оның қызметінің мазмұны мен әдістері, мақсаттарын жүзеге асыру формалары жағынан саяси саламен, саяси қатынастармен, мемлекетпен тікелей байланысты, сондықтан ол қазіргі демократиялық қоғамның әлеуметтік-саяси институты. Бұл үдерістің жарқын көрінісі – Қазақстан халқы Ассамблеясының қалыптасуы мен дамуының ұзақ тарихы, — дейді.

Өткен ғасырдың 80-жылдарының аяғында Қазақстанда алғашқы этномәдени бірлестіктер пайда болды, олар 1995 жылы ҚХА-ға біріктірілді. Бұл бастаманың мақсаты әлеуметтік шиеленісті қалыптастыратын әлеуметтік мәселелерді шешуге бағытталған деструктивті әрекеттердің алдын алу болды. Осылайша, әңгіме Қазақстан Республикасының жаңа (2022 ж.) Конституциясында жарияланған әлеуметтік-бағдарлы мемлекетті дамыту бағытында қоғамдық-мемлекеттік өзара іс-қимылдың ақылға қонымды нысандары мен әдістерін құру туралы болды.

Коммуникативтік қызмет ҚХА функцияларымен тығыз байланысты, ол ең алдымен адамдар арасындағы қарым-қатынастың негізгі құралы болып табылатын тілдің көмегімен жүзеге асады. Сондықтан да елімізде қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретіндегі орны ерекше.

Мәдениеттің шығармашылық, инновациялық функциясын ерекше атап өтуге болады, ол біз ҚХА тәжірибелік қызметінде байқайтын жаңа құндылықтар мен білімдерді, нормалар мен ережелерді, әдет-ғұрыптар мен дәстүрлерді жасауда көрініс табады.

«Тұрақты тепе-теңдік» жағдайына жеткен қоғамды ішкі және сыртқы жағдайлардың өзгеруіне жауап ретінде өзінің ішінде де, бүкіл қоршаған ортада да осы өзгерістерге сәйкес келетін жаңа тепе-теңдікті орнатуға қабілетті қоғам деп түсіну керек. Қазақ қоғамы 90-жылдардың басындағы ішкі өзгерістерге, мысалы, этносаралық салада, Қазақстан халқы Ассамблеясы сияқты қоғамды тұрақты тепе-теңдікте ұстауға бағытталған құрылымды құра отырып, лайықты жауап беруге қабілетті болды.. ANC ешбір жағдайда саясаттан тыс емес; сонымен қатар оны сөздің ең шынайы, этимологиялық мағынасында саяси деп атауға болады. Өйткені, ол азаматтардың ұзақ мерзімді мүдделерін зерделеу мен түсінуді жеңілдете отырып, іс жүзінде жаңа, неғұрлым берік және уақытпен үндес, маңызды саяси шешімдерді қабылдаудың негіздерін қалауға көмектеседі және сонымен бірге осы шешімдерді кім үшін қабылдайды өздеріне жүктелетін жауапкершіліктің тереңдігін сезінуге байланысты.

Бір-бірінен бөлек, бір-бірінен тәуелсіз өмір сүретін, бір арнайы терминология аясында талқыланып, баяу, бөлек, бірінен соң бірі шешілетін экономикалық, техникалық немесе мәдени, әлеуметтік мәселелер енді жоқ. Басқаша айтқанда, ескі құрылымда болып жатқан процестердің жағымсыз салдарынан қорғану жолдарын іздеудің орнына, біз жаңа үдерістер пайда болу көздерінің біріне айналғанда, «кооперациялық» өзара әрекеттестіктің жаңа құрылымына көшуге тырысуымыз керек. Қазақстанның болашақ дамуы Мемлекет басшысы Қ.Қ. Тоқаевтың Қазақстан халқына «Әділетті мемлекет. Біртұтас ұлт. Берекелі қоғам» Жолдауында айқын көрініс тапқан секілді.

Қоғам мен мәдениет арасындағы нақты байланыстарды мәдениеттің әлеуметтік институттары қамтамасыз етеді. «Әлеуметтік институт» түсінігі мәдениеттану әлеуметтану мен құқықтанудан алынған және бірнеше мағынада қолданылады:

· адам қызметінің әртүрлі салаларын реттейтін және оларды бір жүйеге келтіретін ресми және бейресми ережелердің, қағидалардың, нұсқаулардың тұрақты жиынтығы;

белгілі бір әлеуметтік рөлдерді атқаратын және әлеуметтік нормалар мен мақсаттар арқылы ұйымдасқан адамдар қауымы;

· институттар жүйесі, олар арқылы адам қызметінің белгілі бір жақтары ретке келтіріліп, сақталады және қайта өндіріледі.

Ал Қазақстан халқы Ассамблеясы бүгінде толық табысты әлеуметтік институт ретінде әрекет етуде.