Судан сақтанайық!

Бұған құт­қарушы мамандар алаңдаулы. Биыл Сыр  елінде жазатайым 18 суға кету оқиғасы тіркелсе, 12 бала «тіл­сіз жаудың» құрбанына ай­налған. Иә, бұл сан үрейіңді ұшырады. Енді өткен жылдың цифрларына зер салсақ, был­тыр 12 адамға суға кетсе, оның төртеуі бала. Ал 2019 жылы 26 адамның ажалы судан келсе, өкінішке қарай, оның 10-ы, 2018 жылы 22 жағдай тіркелсе, оның 8-і балалар. Облыста суға түсу маусымы ерте басталып, кеш аяқталады. Мұны сала мамандары жылда хабардар етіп, қауіпсіздік шара­ларын алдын ала ескертіп  отырады. Дегенмен жедел-құтқару жа­сағы берген деректерге қарағанда, балалардың түр­­лі жағдайда суға кеткенін бай­қауға болады. Бірі мал суа­ру кезінде каналға ағып кеткен, енді бірі абайсызда арыққа құла­ған, суға түсу кезінде жүзуді біл­ме­гендіктен, мұздың ойы­луынан, ата-аналарымен дема­лыс орындарына барғанда қа­­раусыз қалғаннан т.б.  Құт­қару­шылар жаз айларында отба­сылық кештерді табиғат аясында ұйым­дастырушылар кө­бе­йетінін айтады. Басқа об­лыс­тардан арнайы келіп, ты­нығуды әдетке айналдыр­ған­дар да жетерлік. Қызыққа ке­нелген отбасы балаларын ер­кіне қояды. Ойын баласы су жағалап жүріп оқыс оқиғаға кезігеді. Мұндай деректер жыл­­да тіркеледі екен. Бұл ту­ралы жедел-құтқару жасағы бас­шысының орынбасары Мей­рам­бек Доспенбетов айтып берді.

       – Қазір суға түсу мау­сымы басталды. Біздің ұжым күшей­тіл­ген режимде жұмыс істеу­ге көшті. Кезекшілік пен рейд­тік шаралар тұрақты ұйымдастырылуда. Десек те, жыл басынан бері 18 адам суға кетті. Оның 12-сі бала. Өткен жылмен салыстырғанда көр­сеткіш еселеніп отыр. Негізі, балалардың суға кетуінің бір­ден-бір себебі – өңірде шо­мылуға арналған орын саны шектеулі. Бірі «Арай» парк­індегі «Сыр самалы» болса, екін­шісі Белкөл аумағында орналасқан. Олардың жұмыс уақыты белгіленген. Ақысы да жылдан-жылға көтеріліп отыр. Көпшілікке қолжетімді емес. Сондықтан тұрғындар жақын маңдағы көл мен каналдарға барады. Дәл қазір дарияда су аз. Жұрт тартылған су терең болмайды деп ойлайды. Ал, шындығында, су тартылғанда терең тұстары көлшік болып қалады. Судың аз екенін көріп, таяз ғой де­ген оймен балалар суға тү­седі. Жүзу білмейтін бала бірден батып кетеді. Сол  себепті қазір жағажайлар қатаң бақылауға алынған, – дейді ол.

         Осы орайда, құтқару жаса­ғының мамандары жазғы лагерьлер мен мектеп жанынан ашыл­ған шағын тынығу лагерь­ле­рі­нен арнайы ұсыныс болса, «балаларға суда жүзу ереже­лерін үйретеміз» деген ойла­рын да білдірді. Оқыс жағдайлар­дың көбеюіне жеткіншектер­дің  өз беттерінше су жағалауы­на баруы да себеп болып отыр. Төтенше жағдай министр­лігінің азаматтық қорғаныс жә­не әскери бөлімдер комите­тінің мәліметінше, биылғы бес айда еліміздің су айдындарында 34 бала қайтыс болған. Бұл көр­сеткіштің өткен жылдың осы мезгілімен салыстырғанда 67 пайызға өскені байқалады. Құт­қару жасағы техникалық құрал-жабдықтармен қанша­лық­ты қамтамасыз етілген? Көкейдегі сұрақтарға жедел құтқару жасағы басшысының орынбасары Мейрамбек Дос­пенбетов былай деп жауап берді.

— Құт­қарушылар төтенше жағдайлар министрлігі бекіткен ережеге сай әрекет етеді. Су астында қанша уақыт болу керектігі де арнайы көрсетілген. Оқиға орнына бір бригада жетеді. Құ­рамында бес адам болады.  Кей­де бір күнде бірнеше оқи­ға тір­келгенде мамандар жетіспей қалатыны рас.  Ондайда ережені бұзуға тура келеді. Суға кеткен адамның ағайындарының халін көріп, іздестіру жұмыстарын жалғастыра береміз, – дейді ол.

       Ал облыстық жұмылдыру дайындығы басқармасы бас­шысының міндетін атқарушы Талғат Исмағұлов өңірлік ком­муникациялар қызметінде өт­кен брифингте шомылу мау­сы­мының басталуы және ауа райының қатты ысуына бай­ла­нысты адамдардың су ай­дын­дарындағы қауіпсіздігі өзек­ті болып тұрғанын айтты. Қазір судағы қауіпсіздікті қам­та­масыз етуге бағытталған кешенді шаралар қолға алынған. Облыс әкімінің төрағалығымен төтенше жағдайлардың алдын алу және жою жөніндегі об­лыстық комиссияның отырысы да  жақында  өткен. Онда қала мен аудан әкімдіктеріне және тиісті мем­лекеттік органдарға бірқа­тар тапсырма берілген. Суға шо­мы­латын жерлер­ді анық­тап, жергілікті кәсіпкер­лерді тарта отырып, талапқа сай коммуналдық жағажайлар ашу керек­тігі де  тілге  тиек  етілді.

      Сондай-ақ суға түсуге қауіпті аймақтарға 188 ескерту тақ­тайшасы орнатылған. Халық арасында үгіт-насихат және қауіпті учаскелерге бақы­лау жүргізу үшін облыстық төтен­ше жағдайлар департаменті тарапынан күнделікті сағат 15:00-ден кешкі 22:00-ге де­йін рейдтік шаралар ұйым­дастырылуда. Қазір Әкім­шілік құқық бұзушылық ту­ралы кодекстің 364-бабы бо­йынша 13 адамға ескерту ша­расы жасалған. Талғат Ис­мағұлов ата-аналарды бала­ларды бақылаусыз қалдыр­мау­ға, ересек азаматтарды су жағасында демалу кезеңінде ішімдік ішпеуге, өз қауіпсіздігін сақтауға шақырды. 

        Облыстық төтенше жағдайлар  департаменті бастығының орын­­басары Бауыржан Шірімбекұлының айтуынша, облыс аума­ғынан өтетін Сырдария өзені­нің ұзын­дығы – 1274 ша­қырым. Мұнан басқа, 19 ірі, 220 шағын канал болса, 207 көл бар. Сонымен қатар 64 қа­уіпті учаске анықталған. Қа­­ла аумағында орналасқан 54 мектептің оқушылары мен ата-аналарына Whatsapp желісі ар­қылы топтар ашы­лып, күнделікті түсіндіру жұ­­мыс­тары жүр­гізілуде. 263 оқушыға онлайн режимде «Су­дағы қауіпсіздік ережелері», «Суда зардап шегушілерді құтқару, дәрігерге дейінгі ал­ғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдері» бойынша сабақ өткізілген. Бауыржан  Шірімбекұлы балалардың суға кету жағдайын азайту үшін бассейн санын арттыру керек­тігін айтты.

        Осы орайда, ТЖ департаментінің ұсынысымен Жалағаш ауданында жабық бассейн құрылысы жүргізілуде. Бассейн  жақын арада пайда­лануға берілмек. Тілсіз жаудың құрбанына айналған бала санының не себепті артқанын білу мақсатында жауапты маман­дар­дың жұмысы жүйелі екеніне көз жеткіздік. Кінә өзгеде. Яғни ата-ананың жауапкершілігі, баланы қадағалаусыз қалдыруға бол­майтыны айтпаса да түсінікті. Балаға судан келер қауіпті мейлінше түсіндіріп, санасына сіңіру қажет. «Сақтықта қор­лық жоқ» екенін естен шығар­маған жөн. Осы мақала жазылып жатқанда Арал ауданында тағы бір баланың суға кеткені жөнінде  хабар келді. 2006 жылғы жасөспірім туған-туысымен суға түсуге барған кезде батып кеткен. Баланы судан жақындары алып шыққан. Судан абай болайық, ағайын!