Жасөспірімдерді деструктивті ағымдардың әсерінен қалай қорғаймыз?

Олар өздерінің хоббиі мен қызығушылығымен бөлісетін жаңа таныстар табу үшін әлеуметтік желілерді белсенді қолданады, ата-анасынан тәуелсіз болып көрінуге тырысады және таңдау бостандығына құқықтарын қорғауды да біледі. Бұл ретте әртүрлі деструктивті культтер өкілдерінің әсеріне жасөспірімдердің психикасы тез берілгіш болып келеді. Психолог Ирина Волкова: «Жыныстық жетілу кезінде жігіттер мен қыздар басқалардан ерекшеленгісі келеді. Кәсіби адам тартушылардың бұл өршіл жоспарларды өз пайдасына қолдануы да қисынды. Бастапқыда жасөспірімдерге ересектердің назарын аударып, олармен тең сөйлесуі, олардың пікірін тыңдайтыны жағымды көрінеді. Басқа нұсқа – жастарға қандай да бір бағдар қажет болған кезде. Діни радикал бағдар беруші рөлін ойнағанда, жасөспірімдер оны үнемі тани бермейді, бірақ оңай еріп кетуге дайын, өйткені олар көбінесе оларды отбасында түсінбейді деп санайды», – дейді.

        Ересектердің негізгі қателіктерінің бірі – дәстүрлі діни отбасында тәрбиеленген жасөспірім деструктивті ағымдардың әсерінен автоматты түрде қорғалады деген сенім. Мұндай жігіттер мен қыздардың радикалдарға қосылуы сирек емес. Дәстүрлі діндер мен радикалды ағымдар арасындағы айырмашылықты нақты түсінетіндер ғана өздерін қауіпсіз санай алады.

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың Дінтану және мәдениеттану кафедрасының аға оқытушысы, философия ғылымының кандидаты Жанна Кантарбаева айтқандай, мектептен деструктивті ағымдарды тарту принциптері мен әдістері туралы, олардың деструктивті идеяларды насихаттайтынын және олардың қызметі көптеген адамдарға ауыртпалық әкелетінін түсіндіру және айту өте маңызды. Бұл үшін тарих, дінтану, әлеуметтік зерттеулер сабақтары өте қолайлы.

       Жанна Кантарбаева:

– Кәдімгі бұзақылардан айырмашылығы – деструктивті қозғалыстардың әсеріне түскен жасөспірімдер белгілі бір идеологияға негізделген, мысалы, Ислам мемлекетін (Қазақстан территориясында тыйым салынған террористік ұйым) құру. Бізге белсенді түсіндіру жұмыстары қажет. Өйткені жасөспірімдер интернетте жазылғандарға өте тез сенеді. Көбінесе олар үшін ата-аналар мен мұғалімдер емес, әлеуметтік желілердегі жаңа таныстар авторитет. Сондықтан деструктивті діни ағым адамның өмірін қалай бұзуы мүмкін екеніне нақты, тіпті қатал мысалдар келтіру де керек, – деді.

      Әрине, ата-аналар балаларының діни білім алуына қатысуы керек. Ирина Волкова түсіндіргендей, тыйым салу мен қорқыту ғана емес, түсіндіру маңызды. Жасөспірімдермен бірге деректі фильмдерді көріп, материалдар оқып, оларды талқылауға болады. Егер бала өмірдің мәні, жақсылық пен жамандық туралы айта бастаса, ата-аналар абай болу керек, ал оның көзқарастары отбасындағыға мүлдем қарама-қайшы мінезге ие. Бала кенеттен қызығушылық танытқан әдебиетке назар аудару керек. Үйде күмәнді брошюралар, парақшалар немесе кітаптардың пайда болуы жасөспірімнің діни насихатпен айналысатынының сенімді белгісі. Егер күтпеген жерден достарының үйіне қонуға кете бастаса, бұл да ескерту. Сонымен қатар қатал болуға, айқайлауға, кінәлауға болмайды. Бұл қарым-қатынастан бас тартуға себеп тудыруы мүмкін. Керісінше, қарым-қатынасты сақтау үшін мүмкіндігінше тырысу керек. Әлеуметтік желілерге келетін болсақ, оларды үнемі тексеріп отырудың қажеті жоқ, бірақ ұл-қызыңыздан ол қандай қоғамдастықта, кіммен сөйлесетінін, достарын қонаққа шақыруға болатынын және қажеттігін айтып отыру керек.

       Жасөспірімге жаңа таныстарға өзінің тұратын жерін, ата-анасы кім болып жұмыс істейтінін бірден айтпауын немесе отбасылық құпияны айтпау керегін түсіндіру өте маңызды. Жасөспірімдердің деструктивті ағымдардың ықпалына түсуінің алдын алу білім беру мекемелерінің де, ата-аналардың да ортақ жұмысы екені анық.