Жастардың құқықтық сауаттылығы заман талабы
Жастардың құқықтық мәдениетін қалыптастыру, ең алдымен, отбасы шеңберін, оқу орындарын, бұқаралық ақпарат құралдарын, жастар бірлестіктерін және негізгі реттеуші мемлекет ретінде болатын көптеген пәндердің жұмысы арқылы жүзеге асырылады.
Осы ретте мемлекет тарапынан да ауқымды жұмыстар атқарылып жатыр.
Құқықтанушы, публицист Накипбек Садвакасов құқықтық мәдениетті қалыптастыру туралы былай дейді:
— «Құқықтық мәдениет тәртіп пен тұрақты жауапкершілікті қалыптастырады, онсыз қоғамдағы прогрессивті даму проблемаға айналады. Әлеуметтік процестерді реттеудің тиімділігі оның деңгейіне байланысты. Қоғамдық дамудың жедел міндеттерін шешу, атап айтқанда, құқықтық мемлекет құру және әлеуметтік жауапкершілікті азамат тәрбиелеу құқықтық мәдениеттің қалыптасуымен тығыз байланысты».
Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Есірткі бизнесіне қарсы күрес департаменті және оның аумақтық бөлімшелері жасөспірімдер мен жастарды есірткінің зиянды әсерлері туралы ақпараттандыру, сондай-ақ салауатты өмір салтын насихаттау мақсатында жүйелі жұмыстар жүргізуде, оның ішінде билбордтар, постерлер, аудио жарнамалар түрінде қоғамдық көліктер мен адамдар көп жиналатын орындарда көрнекі үгіт-насихат жұмыстарын жүргізуде..
Білім және ғылым министрлігі «Әйелдер мен балаларға қатысты зорлық-зомбылықсыз 16 күн» республикалық акциясы аясында аймақтарға тиісті баннерлер қойды. Студенттер арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы сананы қалыптастыру, сондай-ақ мұғалімдер арасында құқықтық білім деңгейін арттыру мақсатында білім бөлімдеріне «Сенім 111» бірыңғай республикалық желісінің сенім телефоны көрсетілген құқықтық тақырыптар бойынша брошюралар үнемі жіберіліп тұрады. Мектептер, оқу орындары және студенттер үйі (жатақханалар) құқықтық тақырыптағы стендтермен безендірілген. Астана радиосындағы «24.kz» телеарнасында «Жастар жылы» аясында Ақпарат және әлеуметтік даму министрлігі жастар саясаты департаментінің директоры А.Оралов жастарды қол жетімді білім, жұмыспен және баспанамен қамтамасыз ету, 18-29 жас аралығындағы жастарға арналған «NЕЕТ жастар жол картасының» негізгі аспектілері туралы түсіндірме берді.
Желтоқсан айында өткен Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Жастар саясаты жөніндегі кеңестің отырысында мына тақырыптарда министрлердің баяндамалары тыңдалды:
— әлеуметтік даму, ішкі істер;
— «Қазақстан-2O20: болашаққа бастар жол» мемлекеттік жастар саясатының тұжырымдамасын іске асыру бойынша денсаулық сақтау;
— жастар арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу бойынша жүргізіліп жатқан іс-шаралар туралы.
Министрліктің тапсырмасы бойынша «Жастар» ғылыми-зерттеу орталығы құқықтық тәрбие бойынша жұмыс жүргізіліп, «Қазақстан жастары» ұлттық баяндамасы жасалды, www.eljastary.kz бірыңғай интернет-ресурсына тақырыптық қолдау көрсетілді, ақпараттық материалдар мен бейнероликтер дайындалды, екі оқыту семинарлары, Жастармен жұмыс істейтін мамандарға арналған төрт вебинар, нормативтік және бағдарламалық құжаттарды түсіндіруге арналған әдістемелік материалдар жасалды.
Қолданыстағы заңнаманы түсіндіру мақсатында мемлекеттік тарапынан жұмыстар жүргізіліп жатыр: қабылдау, тұрғындармен кездесулер, Интернет-конференциялар арқылы байланыс, жетекшілер блогына сай, ведомстволық сайттарда, мобильді қосымшаларда «сұрақ-жауап» бөлімі ашылды, инфографика белсенді түрде қолданылады. Мәселен, азаматтардың өтініштерін қабылдау үшін Әділет министрлігінің ресми интернет-ресурсында Whatsapp онлайн-хабар алмасу қызметі іске қосылды, нәтижесінде 5000 кеңес берілді.
Тұтастай алғанда, Халыққа құқықтық ақпарат қызметі бойынша 119 бірыңғай нөміріне келіп түскен құқықтық мәселелер бойынша 907 мыңнан астам консультация берілді.
Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқық қорғау қызметі орталығы белсенді жұмыс жасауда. Мұндай пункттер барлық облыстық прокуратураларда ашық, олардың негізгі міндеттері қазіргі заманғы қызмет көрсету, шағымдарды жедел шешу, азаматтардың құқық қорғау органдарына деген сенімін арттыру, әкімшілік кедергілер мен бюрократиялық кідірістерді жою болып табылады. Олардың жұмысына заңгерлер, медиаторлар және басқа да мамандар тартылған. Өткен жылы республика бойынша 70 мыңнан астам азамат осындай орталықтарға қабылданды.
Еркежан Арын