Алматы полициясы интернет-алаяқтардың суреттерін жариялады

Алматы қалалық полиция департаменті бастығының орынбасары Қуатбек Науатовтың айтуынша, қазір интернет-алаяқтар Whatsapp желісі арқылы аккаунт ашып, авасына жеке ұйым немесе мемлекеттік мекеме басшысының суретін қойып, ҚР Ұлттық қауіпсіздік комитеті жедел түрде аяқ астынан тексеріп жатыр деген желеумен айналасындағы азаматтарға үшінші тұлғалардың әртүрлі шоттарына тез арада қаражат аударуды талап етеді. Қазір мұндай интернет-алаяқтық деректері тым жиілеп кеткен көрінеді.

Интернет-қылмыскерлер сенгіш азаматтарды алдау әдістерін жетілдіруді жалғастыруда. 2024 жылдың алғашқы екі айында алаяқтар бірнеше жаңа қылмыстық схемаларды қолданған.

Алаяқтар банктен немесе полиция ұстаған туыстарынан телефон соғуға қатысты классикалық алаяқтықтың ескіргенін әлдеқашан түсінген. Ал біз тез арада бір нәрсені өзгертіп, халықтан ақша алудың жаңа схемаларын ойлап табуымыз керек. Табыстарынан толық айырылып қалмас үшін қылмыскерлер әр жолы жоспарды күрделендіріп, одан да қызықты әдістерді іздеуге мәжбүр болады және олар табысқа жетеді. Жүздеген сенгіш қазақстандықтар олардың жеміне ұдайы түседі.

2024 жылдың 2 айында интернет-алаяқтық бойынша 3645 факті тіркелген. Алаяқтардың әрекеті нәтижесінде азаматтарға 4 миллиард теңгеден астам шығын келтірілген.

Оларды жүзеге асырудың ең кең тараған тәсілі белгілі сауда платформаларының сайттарында, сондай-ақ әлеуметтік желілер мен мессенджерлерде хабарландырулар орналастыру арқылы онлайн сауда болып қала береді. Әдетте, алаяқтар тауарлардың немесе қызметтердің төмен бағасын көрсетіп, алдын ала төлемді немесе толық төлемді сұрайды.

Сондай-ақ, азаматтар далдалдық компанияларға және инвестициялық жобаларға олардың күмәнділігі мен ашықтығына қарамастан, ақша салу арқылы ақшаны тез көбейту үшін әртүрлі схемаларға қатысуды жалғастыруда. Жыл басынан бері 300-ден астам қазақстандық ақшасын жоқ инвестициялық жобаларға салып, осындай схемалардың құрбаны болды.

Сонымен қатар, бірқатар жағдайларда осы мақсаттар үшін өздеріне несиелер берілген. Жеңіл ақшаның жолын қуып, олар жиған-тергенінен айырылды.

Олардың саны сіз нақты есте сақтай алматындай көп, және прогресс бір орында тұрмайды. Он жыл бұрын нейрондық желілер туралы ешкім білмейтін, бірақ қазір олардың көмегімен несие сұрау үшін жалған адамдардың дауысын алаяқтар жасайды.

Бақытымызға орай, бәрін есте сақтаудың қажеті жоқ. Ең бастысы - бақылау дағдыларын дамыту және алаяқтар қолданатын негізгі үлгілерді анықтауды үйрену. Мысалы, несие сұрайтын схемаларда алаяқтар әрқашан аудару қажет фотосуретті немесе карта нөмірін жібереді: қандай да бір себептермен сіздің «досыңыз» телефон нөміріне ақша қабылдай алмайды. Бұл нюансты біле отырып, алаяқтар жаңа технологияны ойлап тапса да, алдауды оңай тани аласыз.

Бақылауды үйрету үшін ажырасулар туралы оқу керек. Бұл Интернеттегі ең танымал схемалардың толық тізімі емес - оларды толығырақ түсіну үшін сілтемелерді орындаңыз.

Фишинг. Бұл алаяқ маңызды ақпаратқа алдау арқылы қол жеткізуге тырысады: логиндер мен парольдер, банк картасы мен төлқұжат деректері, растау кодтары, интимдік фотосуреттер, маңызды хат алмасу - оған ақша алуға көмектесетін барлық нәрсе.

Классикалық фишинг электрондық пошталарды, жедел хабар алмасу хабарламаларын және жалған веб-сайттарды пайдалана отырып, алаяқтық болып саналады. Тағы бір танымал нұсқа - сізден веб-сайт үшін логин мен құпия сөзді немесе сыйлық алу үшін мессенджерге нөмір мен кодты енгізу сұралған кезде.

Біздің фишинг бойынша нұсқаулық оның қалай пайда болғанын, неліктен олай аталғанын, неге соншалықты танымал екенін және одан қалай қорғану керектігін түсінуге көмектеседі.

Сондықан, ертегідей уәделерге сенбеңіз. Интернетте ақша табудың жылдам жолы жоқ. Тек алаяқтар сізді бір аптаның ішінде ешқандай күш жұмсамай-ақ бай етуге уәде береді. Мүмкіндігі жоғары «инвестициясыз интернетте ақша табу» деген сөз тіркесі бар жарнама сіздің қаржылық пирамидаға немесе алаяқтық желіге мұқият тартылып жатқаныңызды білдіреді.