«Ауыл аманаты» бағдарламасының аясында 16 мың жаңа жұмыс орны ашылды

Үкімет жоспарынша, алдағы уақытта аталған жоба аясында кооперативтер құруды ынталандыру үшін 8 мың АЕК-ке дейін несие беру жоспарланып отыр.

Қазіргі кезеңде«Ауыл аманаты» жобасына қатысатын азаматтарға 14,4 мың шағын несие берілген. Оның жалпы көлемі 90,7 миллиард теңгені құрайды. Бағдарлама аясында 16 мың жаңа жұмыс орны ашылып, салыққа 1,3 миллиард теңге көлемінде пайда түскен. Ал, бөлінген қаржының басым көпшілігі мал шаруашылығына көзделген. Аталған сумма шамамен 80 пайыщ мөлшерінде. Одан бөлек, қызметтің басқа түрлеріне 11 пайыз, жабдықтар мен техникалар сатып алуға 5 пайыз, өсімдік шаруашылығы саласына 4 пайыз көзделген.

Ал, жалпы жыл соңына дейін 18 мың жұмыс орны ашылуы мүмкін. Бүгінгі таңда аталған жобаны іске асыру үшін, 10,8 мың шағын несие беріліп, 80 миллиард теңге бөлінген.

Жалпы, кәсіпкерлік экономикалық қызметтің ерекше нысаны ретінде экономиканың мемлекеттік секторында да, жеке секторда да жүзеге асырылуы мүмкін. Осыған сәйкес олар мыналарды ажыратады:

1. Мемлекеттік кәсіпкерлік

2. Жеке кәсіпкерлік

Мемлекеттiк кәсiпкерлiк – мемлекеттiк мүлiктi басқаруға (қолданыстағы заңнамаға сәйкес) уәкiлеттi мемлекеттiк органдар (мемлекеттiк кәсiпорын) немесе жергiлiктi мемлекеттiк басқару органдары (коммуналдық кәсiпорын) құрған кәсiпорын атынан шаруашылық қызметтi жүзеге асыру нысаны. Мұндай кәсіпорындардың мүлкі мемлекеттік немесе муниципалдық меншіктің бір бөлігін, бюджет қаражатының бір бөлігін және басқа да көздерді бөлу нысаны болып табылады. Мұндай кәсіпорындардың маңызды сипаттамасы олардың өз міндеттемелері бойынша тек меншігіндегі мүлікпен ғана жауап беретіндігі болып табылады (олардың міндеттемелері бойынша мемлекет жауап бермейді, олар да мемлекеттің міндеттемелері бойынша жауап бермейді).

Жеке кәсiпкерлiк – кәсiпорын (егер ол солай тiркелген болса) немесе кәсiпкердiң (егер мұндай қызмет еңбек жалдамай жүзеге асырылса, жеке еңбек қызметi түрiнде) атынан экономикалық қызметтi жүзеге асыру нысаны. Кәсіпкерлік пайда (кәсіпкерлік кіріс) алуға бағытталған бастамашылық қызмет түрі ретінде мыналарды қамтиды:

1) тікелей өндірістік функцияларды жүзеге асыру, яғни тауарларды (өнімдерді) өндіру немесе қызметтерді көрсету (мысалы, машина жасау компаниясы, туристік компания, конструкторлық бюро);

2) делдалдық функцияларды жүзеге асыру, яғни өнімді нарыққа жылжытуға және оны мұндай өнімді тікелей өндірушіден оны тұтынушыға тиісті (қоғамдық қолайлы) нысанда беруге байланысты қызметтерді көрсету.

Мәселені қоғамның түсінуі, бір жағынан, кәсіпкерлік қызметтің бірінші түрі басымдыққа ие екендігіне байланысты, өйткені қоғамдық байлық (қоғамның әрбір мүшесінің өмір сүру деңгейі мен сапасының жалпылама нәтижесі ретінде) нақты материалдық өндіріс, ғылыми-техникалық және қызмет көрсету саласындағы істердің жағдайы. Екінші жағынан, кәсіпкерліктің бұл түріне мұндай қоғамдық көзқарас іс жүзінде басымдық сипатына ие емес - қоғам кәсіпкерлік қызметтің екінші түрін дамытуға ықпал етеді, т.б. медиация, ең алдымен қоғамның әрбір мүшесінің өмір сүру деңгейі мен сапасы, ыңғайлылығы мен жайлылығы көбіне қоғамдағы делдалдық саланың даму деңгейіне байланысты (сауданы тұтынушыға қолайлы ұйымдастыру, жарнама, тауарларды үйге жеткізу, тауарларға тапсырыс беру пошта, телефон және т.б.); өнеркәсіп тауарларын тұтынушыларға да қатысты.

Бірақ бұл делдалдық қызметті қоғамдық қабылдау жалғыз және басты себеп емес. Ең бастысы басқаша – делдалдық кәсіпкерлік қызмет, оның болуы және ақылға қонымды шектерге дейін күрделенуі мыналарға әкеледі:

1) мамандандыруды тереңдету негізінде тікелей тауар өндірушілердің еңбек өнімділігін арттыру;

2) капитал айналымының (айналымының) қарқынын жеделдету;

3) тауар нарықтарын объективті түрде талап етілетін мөлшерлерге толтыруға және түпкілікті тұтынушылардың мүдделеріне сәйкес тікелей тауар өндірушілердің жұмыс істеуіне (өйткені делдал негізінен тұтынушылық сұранысты зерделеуге маманданған және ол бұрыннан бар тауарларға тапсырыс беруге немесе сатып алуға ғана мамандандырылған. анықталған тұтынушылық қызығушылық;

Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне сәйкес кәсіпкерлік қызметтің ұйымдық-құқықтық нысандары айқындалған. Қазақстанда кәсіпкерліктің 3 негізгі нысаны бар. Олар: жеке кәсіпкерлік, экономикалық серіктестік, акционерлік қоғам.

Кәсіпорын нысанында заңды тұлға құрмайтын жеке нысандар бастамалық жеке кәсіпкерлікке жатқызылады. Жеке кәсiпкерлiкте капиталды тарту меншiк иесiнiң өз қаражаты есебiнен инвестициялау негiзiнде жүзеге асырылады. Сонымен қатар, жеке кәсіпкер өз кәсіпорнының барлық міндеттемелері бойынша өзінің барлық мүлкімен, соның ішінде жеке меншігімен жауап береді. Осылайша, жеке кәсіпкерлікте туындайтын тәуекел оның барлық мүлкіне таралады. Осы қызмет түрінен алынған барлық пайда иесіне түседі.

Ұжымдық кәсiпкерлiкте мүлiк бiр мезгiлде бiрнеше субъектiге тиiстi, олардың әрқайсысының үлесiн белгiлей отырып немесе белгiлейдi (бірлескен меншiк).Кәсіпкерлік нысандарын өз кезегінде ұйымдық-құқықтық және ұйымдық-экономикалық деп бөлуге болады.

Ұйымдық-құқықтық нысандарына серіктестіктер, қоғамдар, кооперативтер жатады. Шаруашылық серiктестiгi – жарғылық капиталы құрылтайшылардың (қатысушылардың) салымдарына (үлестерiне) бөлiнген, өз қызметiнiң негiзгi мақсаты пайда табуды көздейтін заңды тұлға болып табылатын коммерциялық ұйым. Шаруашылық серіктестіктер толық серіктестік, коммандиттік серіктестік, жауапкершілігі шектеулі серіктестік, қосымша жауапкершілігі бар серіктестік және акционерлік қоғам нысанында құрылуы мүмкін. Қызметі серіктестікке қатысушылар болып табылмайтын тұлғалардың ақшасын және өзге де мүлкін тартуға негізделген банктер, сақтандыру компаниялары, инвестициялық компаниялар мен капиталдар және басқа да осыған ұқсас ұйымдар айқындалған шаруашылық серіктестік нысандарында құрылады және жұмыс істейді. осы ұйымдар үшін арнайы заңнамалық актілермен. Толық серіктестік, егер қатысушылар толық серіктестіктің мүлкі жеткіліксіз болса, оның міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі барлық мүлікпен ортақ жауапкершілікте болса, толық серіктестік деп танылады. Толық серіктестік жарғыны талап етпейді. Ол құрылтай шартының негізінде құрылады, оған оның барлық қатысушылары қол қояды. Құрылтай шартында серіктестіктің атауы, оның орналасқан жері, оның қызметін басқару тәртібі, серіктестіктің жарғылық капиталының мөлшері мен құрамы, оның әрбір қатысушысының үлесін өзгерту тәртібі көрсетіледі. Ол сондай-ақ толық серіктестікке қатысушылардың салымдар енгізу жөніндегі міндеттемелерін бұзғаны үшін жауапкершілігі туралы және т.б. мәліметтерді қамтиды. Толық серіктестіктің пайдасы мен зияны оның қатысушылары арасында олардың жарғылық капиталдағы үлестеріне пропорционалды түрде бөлінеді.