Британдық мұнай-газ компаниясы Қазақстанды сотқа берді

 Британдық тарап Қазақстан үкіметін Кемеркөл кен орнын игеру бойынша келісімді бұзды деп айыптап, арбитраждық сотқа жүгінді. Бұл іс Қазақстанның шетелдік инвесторлармен қарым-қатынасына және елдің халықаралық беделіне тікелей әсер етуі мүмкін.

 Victoria Oil & Gas 2006 жылы Атырау облысындағы Кемеркөл кен орнын игеру құқығын алған болатын. Компания бірнеше ұңғыма бұрғылап, белгілі бір жұмыстар жүргізді. Алайда, 2008 жылы Қазақстанның экономикалық соты компанияның лицензиясын қайтарып алып, кен орнын «Бақыт Тау» компаниясына тапсырды. Британдық инвесторлар бұл шешімге наразылық білдіріп, халықаралық сотқа жүгінуге мәжбүр болды.

 Victoria Oil & Gas компаниясы 2021 жылы өздерінің Қазақстанға қарсы шағымын қайта жаңғыртты. Олардың бағалауы бойынша, келісімнің бұзылуы салдарынан компанияға келтірілген шығын көлемі жарты миллиард доллардан асуы мүмкін. Дегенмен, нақты талап етілген соманың көлемі әлі белгісіз. Қазақстан үкіметінің атынан бұл істі елдің Әділет министрлігі жүргізеді.

Кемеркөл кен орны алғаш рет 1991 жылы ашылған, бастапқы бағалаулар оның мұнай қоры 15 миллион тонна екенін көрсеткен. Алайда кейінгі зерттеулер бұл көрсеткіштің әлдеқайда төмен екенін, оның ішінде тек 4 миллион тонна ғана нақты алынатын қор бар екенін анықтады. Оның үстіне, бұл мұнайдың басым бөлігі ауыр мұнай және битум түрінде болғандықтан, оның экономикалық құндылығы күмән тудырады.

 Бұл іс Қазақстан үшін жалғыз халықаралық арбитраждық дау емес. Бұған дейін елге қатысты ең ірі даулардың бірі Стати ісі болған, онда Қазақстан швед инвесторы Анатол Статиге қарсы сотта жеңіліп қалды. Сондай-ақ, жақында Қашаган кен орнындағы инвесторлар да Қазақстанға қарсы арбитраждық талапты жеңді.