«Green Eco» ЖШС жылыжай кешені өсімдік шаруашылығын жүргізуге мемлекет үлкен қолдау жасағанын айтады

Оларға өсімдік шаруашылығын жүргізуге қолдау көрсетіледі: фермерлерді оқыту, тұқым беру, жылыжайларды таңдауға және өнімді өткізуге көмектесу. Кешен айына 60 тонна көкөністің 30 түрін өндірсе, өнім көлемін 100 тоннаға жеткізу үшін аумақты кеңейту жоспарлануда.

Одан бөлек, Еңбекшіқазақ ауданында орналасқан Есік жеміс консерв зауыты да мемлекет қамқорлығын көріп отырған зауыт. Онда үш жүз тонна көкөніс пен жеміс өңделеді.

Жалпы, кәсіпкерлік қызметтің мазмұнына және оның ұдайы өндіріс процесінің негізгі кезеңдерімен байланысына қарай кәсіпкерліктің мынадай негізгі түрлері бөлінеді: өндірістік, коммерциялық, қаржылық.

Өндіріс – егер кәсіпкердің өзі тікелей еңбек құралдары мен объектілерін фактор ретінде пайдалана отырып, кейіннен тұтынушыларға, сатып алушыларға, сауда ұйымдарына сату үшін өнім, тауарлар, қызметтер, жұмыстар, ақпарат, рухани құндылықтар өндіретін болса. Сонымен, кәсіпкерліктің бұл түріндегі өндірістік функция негізгі, анықтаушы болып табылады.

Тікелей тауар өндірумен байланысты кәсіпкерлік қызмет дәстүрлік сипатта (дәстүрлі кәсіпкерлік) және инновациялық сипатта (инновациялық кәсіпкерлік қызмет, инновациялық кәсіпкерлік) болуы мүмкін. Өнеркәсіптік кәсіпкерліктің құрамы 2-суреттегі диаграммада анық көрсетілген.

Коммерциялық – кәсіпкер өзі басқа тұлғалардан сатып алған дайын өнімді тұтынушыға, сатып алушыға өткізетін саудагер, саудагер ретінде әрекет етеді. Мұндай бизнесте тауарды сатып алу бағасынан жоғары бағаға сату арқылы пайда алынады. Айта кетейік, егер тауар заңды түрде сатып алынса, сауда мен коммерциялық кәсіпкерлікті алыпсатарлық деп атауға және осы негізде айыптауға болмайды. Сауда ережелерін бұза отырып, заңсыз қайта сату болған кезде ғана тыйым салынған, қылмыстық алыпсатарлық туралы айтуға болады.

Қаржылық – бұл сатып алу-сату пәні кәсіпкердің сатып алушыға сатқан немесе оған несиеге берген ақшасы мен бағалы қағаздары болып табылатын коммерциялық кәсіпкерліктің ерекше нысаны.

Сақтандыру - бұл кәсіпкердің сақтанушының мүлкін, құндылықтарын, өмірін белгілі бір ақыға, күтпеген апат салдарынан болуы мүмкін зиянның орнын толтыруға кепілдік беруі. Мүлікті, денсаулықты және өмірді сақтандыру – бұл кәсіпкердің сақтандыру сыйлықақысын белгілі бір жағдайларда ғана төлей отырып алуынан тұратын қаржылық-несиелік кәсіпкерліктің ерекше түрі. Мұндай жағдайлардың орын алу ықтималдығы төмен болғандықтан, жарналардың қалған бөлігі бизнес кірісін құрайды.

Ал, кәсіпорындар – шаруашылық серіктестіктер: жауапкершілігі шектеулі серіктестік, қосымша жауапкершілігі бар серіктестік, акционерлік қоғам. Қазақстан экономикасының нарықтық қатынастарға көшуінің бастапқы кезеңінде жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер (ЖШС) бір немесе бірнеше тұлғаның күшімен құрылды. Оның жарғылық капиталы құрылтай құжаттарында белгіленген мөлшердегі үлестерге бөлінеді. Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiкке қатысушылар оның мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi және өздерi енгiзген жарналардың құны шегiнде серiктестiк қызметiне байланысты залалдар тәуекелiн көтередi. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктен айырмашылығы, қосымша жауапкершілігі бар серіктестікке қатысушылар оның міндеттемелері бойынша өздерінің мүлкімен серіктестіктің құрылтай құжаттарында айқындалған салымдары құнының бірдей еселенген мөлшерінде ортақ жауапкершілікте болады. Қатысушылардың бірі банкротқа ұшыраса, оның серіктестік міндеттемелері бойынша жауапкершілігі басқа қатысушылар арасында олардың салымдарына пропорционалды түрде бөлінеді. Қазіргі жағдайда кәсіпкерліктің кең тараған түрі – акционерлік қоғамдар. Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 13 мамырдағы Заңына сәйкес. No 451-11: «Акционерлік қоғам – өз қызметін жүзеге асыру үшін қаражат тарту мақсатында акциялар шығаратын заңды тұлға». Акционерлік қоғамдардың көпшілігі мемлекеттік және муниципалдық кәсіпорындарды жекешелендіру арқылы құрылды. Акционерлік қоғамның жарғылық капиталы акциялардың белгілі бір санына бөлінеді. Акционерлік қоғамның қатысушылары (акционерлері) оның міндеттемелері бойынша жауап бермейді және өздеріне тиесілі акциялардың құны шегінде қоғамның қызметіне байланысты залалдар тәуекелін көтереді. Акционерлік қоғамдар ашық және жабық болуы мүмкін.

Жабық акционерлік қоғамда акцияларды тек оның құрылтайшылары мен алдын ала белгіленген адамдар шеңбері арасында орналастыруға болады. Жабық акционерлік қоғам коммерциялық емес ұйым болып табылатын жағдайларды қоспағанда, акционерлердің саны жүзден аспауға тиіс.

Ашық акционерлік қоғам – қатысушылары қоғамның акцияларын басқа акционерлердің келісімінсіз еркін сата алатын және сатып алатын акционерлік қоғам. Ол қор нарығында еркін сатылатын акцияларға ашық жазылуды жүзеге асыра алады. Бұл компанияның толық ашықтығын және оның қызметін мұқият бақылауды білдіреді, сондықтан ол жыл сайын жалпыға ортақ ақпарат үшін мыналарды жариялауға міндетті: - жылдық есеп; - бухгалтерлік теңгерім; - пайда мен шығын есебі; және жылдық қаржылық есептілікті тексеру және растау үшін жыл сайын кәсіби аудиторды тарту. ААҚ, ЖАҚ сияқты Қазақстанда да, бүкіл әлемде де кең таралған кәсіпкерлік нысаны болып табылады.

Кәсіпкерліктің негізгі ұйымдық-экономикалық формаларына: концерндер, ассоциациялар, консорциумдар, синдикаттар, картельдер, қаржылық және өндірістік топтар жатады.

Концерн қатысу жүйесі арқылы кәсіпорындарды бақылайтын әртараптандырылған акционерлік қоғам болып табылады. Концерн өзінің еншілес ұйымдары болып табылатын әртүрлі компаниялардың акцияларының бақылау пакетін сатып алады. Өз кезегінде, еншілес компаниялар көбінесе басқа елдерде орналасқан басқа акционерлік қоғамдардың бақылау пакетіне ие бола алады.

Ассоциациялар – бұл бір мезгілде басқа субъектілердің құрамына кіре алатын экономикалық тәуелсіз кәсіпорындар мен ұйымдардың ерікті бірлестігінің жұмсақ нысаны. Бірлестіктерге, әдетте, белгілі бір аумақта орналасқан бір мамандықты кәсіпорындар мен ұйымдар жатады. Бірлестіктерді құрудың негізгі мақсаты – ғылыми-техникалық, өндірістік, экономикалық, әлеуметтік және басқа мәселелерді бірлесіп шешу.

Консорциум – ірі қаржылық операцияны бірлесіп жүзеге асыру (мысалы, ірі өнеркәсіптік жобаға қомақты инвестиция салу) мақсатын көздейтін кәсіпкерлер бірлестігі. Кәсіпкерлердің мұндай бірлестігі үлкен жобаға инвестиция салу мүмкіндігіне ие, ал үлкен инвестициялардан туындайтын тәуекел айтарлықтай төмендейді, өйткені жауапкершілік көптеген қатысушылар арасында бөлінеді. Ғылыми-техникалық революция жағдайында консорциумдар өнеркәсіптің жаңа салаларында және әртүрлі салалардың тоғысқан жерінде пайда болып, бірлескен ғылыми зерттеулерді қамтамасыз етеді.

Кәсіпкерліктің жаңа ұйымдық-экономикалық нысаны ретінде қаржылық-өндірістік топтар (ҚТЖ) қызмет етеді. Олар өнеркәсіптік, банктік, сақтандыру және сауда капиталының, сондай-ақ кәсіпорындар мен ұйымдардың интеллектуалдық әлеуетінің жиынтығын білдіреді.