Қазақстан армиясы қандай техникамен жарақталған?

 Елде отандық қару-жарақ шығару ісі де жолға қойыла бастады. Алайда армияның техникалық базасында әлі де ескі кеңестік үлгідегі техника көп. Бұл мақалада Қазақстан әскері қандай көлікпен жабдықталғаны, қандай техника өзімізде шығарылады, қайсысы шетелден алынатыны туралы сөз қозғаймыз.

Arlan, Barys және отандық зауыттар

Қазақстандағы ірі әскери техника өндірушінің бірі – «Қазақстан Парамаунт Инжиниринг». Бұл зауыт 2015 жылы ашылған. Мұнда «Arlan», «Barys» сияқты броньдалған көліктер құрастырылады. Бұл техника елдегі ауа райы мен жер жағдайына бейімделген. Көліктерді ішкі істер әскері, шекара қызметі және құрлық әскерлері пайдаланып жүр.

Сондай-ақ «Семей инжиниринг», «Тыныс», «ЗИКСТО» сияқты зауыттар да кейбір қосалқы бөлшектер мен техника жөндеу жұмыстарымен айналысады. Бірақ бұлардың жұмысы негізінен бұрынғы техникаға қызмет көрсету шеңберінен аса қойған жоқ.

Импорт техника: Ресей, Қытай, Түркия

Қазақстан армиясында әлі күнге дейін кеңестік және ресейлік техника көп. Мысалы, Т-72 танкілері, БТР-80, БМП-2 сияқты көліктер – әскери бөлімдердің негізгі арсеналы.

Әуе қорғанысында да С-300, Бук, Оса жүйелері бар. Бұлар – бұрыннан келе жатқан кеңестік үлгілер. Соңғы жылдары Қазақстан Түркия мен Қытайдан да әскери техника ала бастады. Түркиядан Bayraktar TB2 дрондары сатып алынды. Қытайдан байланыс құрылғылары мен кейбір заманауи оптикалық құралдар жеткізілген.

Сонымен қатар Израильден барлау жүйелері, Франциядан радиобайланыс құрылғылары алынған жағдайлар да бар.

Өзіміздікі қанша, өзгелердікі қанша?

Сарапшылардың айтуынша, Қазақстан армиясындағы техниканың шамамен:

· 70 пайызы – Ресей мен Кеңес одағының ескі техникасы,

· 20 пайызы – отандық зауыттардан шыққан техника,

· 10 пайызы – Түркия, Қытай, Израиль сияқты басқа елдерден алынған заманауи құралдар.

Бұл көрсеткіштер жылдан-жылға өзгеріп келеді. Бірақ қазірдің өзінде отандық үлес артқаны байқалады.

Мәселе қайда?

Біріншіден, Ресей техникасына тәуелділік әлі сақталып отыр. Бұзылған бөлшектерді жөндеу немесе жаңасын алу үшін сол елге жүгінуге тура келеді. Бұл – геосаяси жағдай өзгеріп жатқанда үлкен тәуекел.

Екіншіден, отандық техниканың сапасына қатысты сұрақтар бар. Мысалы, «Arlan» броньдалған көлігі кейбір елдерде сынақтан өтпей қалған, қозғалтқышы жиі қызып кететіні айтылған.

Үшіншіден, инженерлер мен мамандар аз. Көп зауыттар тек құрастырумен айналысады, ал толық циклді өндіріс жоқтың қасы.

Төртіншіден, қаржыландыру мен ашықтық мәселесі де бар. Қорғаныс саласындағы тапсырыстар мен сынақ нәтижелері көбіне жабық күйде. Бұл қоғам тарапынан сұрақтар тудырады.

Болашақ қайда бет алып тұр?

Қазір Қорғаныс министрлігі дрон өндірісін жолға қою, жасанды интеллектке негізделген жүйелерді енгізу, отандық ғылыми-зерттеу орталықтарын ашу сияқты бастамаларды көтеріп жүр. Сондай-ақ әскери техниканы экспортқа шығаруға мүмкіндік беретін жоспарлар да айтылып жүр. Бірақ бұл үшін сапа мен сенімділік бірінші орында болуы керек.

Қазақстан армиясы біртіндеп жаңарып келеді. Ескі техника жаңасымен ауыстырылып жатыр, отандық зауыттар белсенді жұмыс істей бастады. Бірақ бұл саланың алдында әлі де бірқатар маңызды міндет тұр. Егер біз өзіміздің сенімді техникамызды шығарып, сыртқы тәуелділікті азайтсақ – еліміздің қорғаныс қабілеті де нығаяды. Бұл – тек армияның емес, бүкіл ел қауіпсіздігінің кепілі.