Құқық бұзушылыққа «нөлдік төзімділік» саясатының мәні неде?

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі бұл саясаттың басты ұстанымы – қоғамды белсендіру: әрбір азамат елдегі тәртіп пен қауіпсіздікке жауапты болуы керектігін атап өтті.

Мамандардың айтуынша, Қазақстанда құқық бұзушылыққа мүлдем төзбеушілік саясаты қалай жұмыс істейтінін, бұл азаматтардың заң жүйесіне деген сеніміне қалай әсер ететінін және қоғамдағы ең кішкентай қылмыстардың да санын азайту үшін не істеу керектігін жан-жақты қоғамға түсіндіру керек.

«Біріншіден, әрбір азамат өзінің азаматтық позициясын танытуы керек, тіпті ең ұсақ және елеусіз құқық бұзушылыққа жол бермеу керек, екіншіден, азамат кез келген құқық бұзушылықты байқап, бей-жай қарамай, құқық қорғау органдарына хабарлауы керек», - деп атап өтті ҚР ІІМ Әкімшілік полиция комитетінің департамент басшысы Ғалым Сарғұлов.

Бұл қоғамдық қауіпсіздікті нығайтудағы маңызды қадам болатын кез келген құқық бұзушылыққа төзбеушілік.

Мүлдем төзбеушілік саясатын жүзеге асырудың артықшылықтары арасында келесі факторларды атап өтуге болады: құқық бұзушылық санының азаюы, заңға бағынатын азаматтардың санының артуы, айыппұлдар есебінен бюджетті толықтыру. Дегенмен, бұл саясатты жүзеге асырудың кейбір тәуекелдері де бар.

Дегенмен, бұл саясаттың негізгі мәні бірден жазалау емес, алдымен ескерту жасау: бұл әсіресе ұсақ құқық бұзушылықтарға қатысты.

Ескертусіз лезде жазалау шектен шығуды тудыруы мүмкін: заңды жауапкершіліктің бұлтартпастығы принципі мен адамды заңды жауапкершілікке тартудың мақсаттылығы қағидасы арасындағы ақылға қонымды тепе-теңдікті сақтау қажет.

Қоғамда нөлдік төзімділік саясаты толығымен қалыптасуы үшін азаматтар арасында «шартты рефлекстерді» дамыту бойынша өзара байланысты шаралар кешенін жүргізу қажет:

Әдiлет және iшкi iстер органдары өкiлдiк ететiн мемлекеттiк органдар азаматтық қоғам институттарымен бiрлесiп, кемiнде бес жыл жүзеге асырылатын құқық бұзушылықтарға төзбеушiлiк тұжырымдамасын енгiзуi керек.

Мемлекеттік және жеке секторларда «Жоғарыдан келген үн» доктринасын енгізіңіз: көшбасшылар қабылданған ережелерді сақтау қажет екенін жеке мысалдармен көрсетеді.

Мемлекет азаматтарды қоғамдық пайдалы әрекеттерге белсендірек ынталандыруы керек.

Құқық бұзушының атқаратын лауазымына қарамастан барлық деңгейдегі ашықтық пен жауапкершіліктің бұлтартпастығы.

Заңды жауапкершілік қағидатын нақты іске асыруға қол жеткізуде азаматтық қоғам институттарының рөлін күшейту.

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі қоғамда құқық бұзушылыққа мүлдем төзбеушілікті қалыптастыру бойынша қазірдің өзінде қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны туралы айтты.

«Ішкі істер органдары бұзақылық әрекеттердің жолын кесу, қоғамдағы тәртіпсіз және мәдениетсіз мінез-құлықтың алдын алу бойынша жұмыс жүргізуде», - деді Ғалым Сарғұлов.

Ведомствода жыл басынан бері 10 миллионнан астам әкімшілік құқық бұзушылық анықталғанын атап өтті. Олардың ішінде:

бөтеннің мүлкіне қасақана зиян келтіру;

ұсақ бұзақылық жасау;

тыныштықты бұзу;

жалпы аумақтардың ластануы;

белгіленбеген жерлерде темекі шегу;

алкогольдік ішімдіктерді ішу немесе мас күйінде қоғамдық орындарға шығу;

қоғамдық орындарда қудалау.

Ғалым Сарғұлов бейнебақылау камераларын қолдану арқылы қоғамдық тәртіпті бұзу фактілерін анықтау бойынша да жұмыс күшейтілгенін: тоғыз мыңға жуық қылмыстық құқық бұзушылық тіркеліп, 500 мыңнан астам әкімшілік құқық бұзушылық анықталғанын айтты. Күн сайын қоғамдық тәртіп пен жол қауіпсіздігін қамтамасыз етуге 14 мыңнан астам адам – полиция қызметкерлері мен Ұлттық ұлан қызметкерлері жұмылдырылады.

«Осылайша, барлық көрсеткіштер бойынша құқықбұзушылықтарды анықтау жұмыстарының жандануы байқалады, бұл құқық бұзушылыққа мүлдем төзбеушілік қағидатын нығайтуға ықпал етеді», - деп түйіндеді сөзін Ғалым Сарғұлов.

Фото: pixabay