Салық жүйесінде кәсіпкерлік ұсыныстардың 70%-ы қорғалды

Бизнесті жаңа Салық кодексіне ұсынылып отырған тәсілдермен таныстыру үшін Қазақстанның барлық аймақтарынан онлайн режимде қосылған кәсіпкерлер мен түрлі бірлестіктердің өкілдері шақырылды.

2022 жылдың соңында «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасы салалық қауымдастықтардың (одақтардың), кәсіпкерлердің өкілдерінен және салық кеңесшілерінен жұмыс тобын құрды. Кәсіпкерлерді кеңірек қамту үшін ҰКП экономиканың негізгі секторлары үшін қосымша шағын топтар құрды.

Өткен жылы бизнес қауымдастығы Үкіметке Салық кодексіне өзгерістер енгізу тұжырымдамасын ұсынған болатын. Салық салу рәсімдерін жеңілдетуге, әкімшілік жүктемені азайтуға және ШОБ дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасауға бағытталған бірқатар негізгі өзгерістерге ерекше назар аударылады.

«Атамекен» ҰКП Басқарма Төрағасының орынбасары Тимур Жәркенов өз сөзінде жаңа құжат құрылымы ұлттық палатаның салық салу жүйесін оңайлатуға бағытталған бастамаларына негізделгенін баса айтты. Негізгі қағида ретінде үш негізгі режимге бөлу ұсынылды: өзін-өзі жұмыспен қамтығандар, шағын және орта бизнес үшін, сондай-ақ ауыл шаруашылығы қызметкерлері үшін.

Бұл ретте Жәркенов бизнес қауымдастығын толғандырып жүрген, қосымша талқылауды қажет ететін бірқатар мәселелер бар екенін атап өтті.

Оң істердің қатарында ол 16-20%-ға дейін көтеру жоспарланған ҚҚС мөлшерлемесі бойынша шекті көтеру бастамасының жойылуын атады. Бұл көрсеткіш 12% шегінде сақталды.

АЭС-тің күш-жігері сондай-ақ корпоративтік табыс салығы (КТС) нормасын өзгертуге бағытталды. Қадағалайтын бөлімдермен бірлескен жұмыс нәтижесінде белгілі бір саралау енгізіледі, бұл өндіріс орындарына айтарлықтай көмек болмақ.

«Қолдау біртұтас жиынтық салық шеңберінде кірістің 2 пайызын төлеу мүмкіндігінен тұрады. Қызметкерлер санына шектеу қойылмайды. Қазіргі уақытта бұл шекті көрсеткіш жылына 500 миллион теңге деңгейінде қалып отыр, бірақ біз оны 2 миллиард теңгеге дейін көтеруді ұсынып отырмыз. Сонымен қатар, КТС мөлшерлемесі де төмендейді. Заңды тұлғалар үшін жалпыға бірдей белгіленген режим аясында 10% және жеке кәсіпкерлер үшін 5%», - деп қосты Тимур Жәркенов.

Азамат Амрин өз баяндамасында Мемлекет басшысының тапсырмаларына сәйкес келетін салықтардың санын азайту, салық жеңілдіктерін қайта қарау, инвестициялық әлеуетті ынталандыру, КТС мөлшерлемелерін саралау сияқты мәселелер бойынша ҰЭМ ұстанымын түсіндірді.

Сонымен қатар, Салық кодексін әзірлеу барысында экономиканың жүйелі маңызды салаларына: мұнай-газ секторына, тау-кен металлургия өнеркәсібіне, сондай-ақ отандық өңдеуші кәсіпорындардың даму әлеуетін ынталандыруға салық салу мәселелері қарастырылды. Таныстырылым барысында шағын кәсіпкерлік субъектілеріне салық салу мәселесіне назар аударылды.

Ержан Біржанов өз баяндамасында салықтық әкімшілендіруді жаңарту және салық органдары тарапынан бақылауды барынша цифрландыру қажеттігін атап өтті. Қаржы министрлігі салық төлеушілерге хабарламалар мен хабарламалар жіберудің қолданыстағы жүйесін қайта қарауды, жеке салық төлеушілер үшін салықтарды төлеуді кейінге қалдыруды (бөліп төлеуді) ұсыну талаптарын жеңілдетуді, сондай-ақ үстелдік бақылау рәсімдерін қайта қарауды ұсынады. Сондай-ақ, Мемлекет басшысының тапсырмасын жүзеге асыру аясында салық есептілігінің көлемін қысқарту жоспарлануда.

Қазақстандық үздіксіз білім беру қауымдастығының негізін қалаушы Майра Байдубекова инновациялар туралы өз пікірімен бөлісті.

«Біздің қауымдастықтың қызметі әрқашан әлеуметтік салаға қатысты болды және біз әрқашан корпоративтік табыс салығын және қосылған құн салығын төлеуден босатылдық. Енді олар бізді 10 пайыз салық төлеуге міндеттемекші. Біздің бизнес соншалықты үлкен емес. Бұл өзгерістер жеке мектептеріміз бен балабақшаларымызды жабу қаупіне ұшырайды. Бізге бірдей жағдай, бірдей жеңілдіктер жасалғанын қалаймыз», – дейді Байдубекова.

Кездесуге қатысушылардың көптеген сұрақтары болды, оларға тұсаукесерден кейін мемлекеттік органдардың өкілдері жауап берді. Солардың біріне жауап ретінде Тимур Жәркенов бұл тұжырымның Парламентте әлі де өзгеретінін атап өтті. «Атамекен» ҰКП ағымдағы нұсқаға енбеген бизнес-ұсыныстарды да қорғайды.

Ұлттық кәсіпкерлер палатасы салық жүйесін жетілдіру және кәсіпкерлікті қолдау бойынша жұмысты жалғастырады.

Жалпы, бизнеске қажетсіз шектеулерді алып тастау, салық жүктемесін және бюрократиялық кедергілерді азайту елдің инвестиция ағыны мен экономикалық дамуына ықпал етеді.

Мәселен, ҚР Кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілі Қанат Нұровтың пікірінше, қызметке заңсыз араласу және өзге де кедергілер үшін лауазымды тұлғалардың жеке әкімшілік жауапкершілігі іс жүзінде қолданылмайды. «Сондықтан, Әкімшілік процестік кодекстің өзіне лауазымды тұлғалардың көрінеу заңсыз әрекеті немесе әрекетсіздігі үшін автоматты түрде жеке, әкімшілік, тіпті азаматтық (материалдық) жауапкершілігін енгізу маңызды. Атап айтқанда, анық заңсыз әкімшілік актілердің күшін жойған кезде әкімшілік соттар оларды қабылдағандарға қатысты бүгінгідей жеке ұйғарым шығаруға құқылы емес, міндетті болуы керек», - дейді Қанат Нұров.

Яғни, ол кәсіпкерлерге келтірілген шығынды мемлекет есебінен емес, тікелей кінәлі шенеуніктердің есебінен өтеуді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Жалпы, елімізде шағын және орта бизнесті қолдауда мемлекет тарапынан көрсетіліп жатқан қолдау мен кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау жүйесі жолға қойылған.

Жыл сайын Мемлекет басшысының тапсырмасы негізінде құзырлы органдар тарапынан кәсіпкерлерді негізсіз тексеру мен оларға салынатын салық мөлшерін бақылау, қадағалау жұмыстары қарқынды жүргізіліп келеді.