Үшінші дүниежүзілік соғыс туралы үрей: АҚШ пен Еуропа халқы неге алаңдаулы?

Бұл тұжырым Британияның YouGov зерттеу компаниясы жүргізген сауалнама нәтижесіне негізделген. Зерттеуді The Guardian басылымы жариялады.

Сұрапыл соғыс көлеңкесі

Сауалнама нәтижесі алаңдатарлық. Еуропалық респонденттердің 41-ден 55 пайызы, ал америкалықтардың 45 пайызы үшінші дүниежүзілік соғыстың болу ықтималдығын "жоғары" немесе "өте жоғары" деп көрсеткен. 70 пайызға жуық адам мұндай соғыста ядролық қару міндетті түрде қолданылатынына сенімді. Ал кейбір респонденттер, әсіресе АҚШ-та, бұл соғыс адамзат өркениетінің өзіне тікелей қауіп төндіреді деп есептейді.

Армияға деген сенім неге әлсіз?

Қауіптің жоғары бағаланғанына қарамастан, Батыс Еуропа елдеріндегі тұрғындар өз армияларына аса сенбейді. Италияда – 16%, Францияда – 44% ғана армия елді соғыс кезінде қорғай алады деп есептейді. Ал америкалықтар, керісінше, 71% деңгейінде қарулы күштеріне сенім білдірген. Бұл айырмашылық Еуропа мен АҚШ-тың қорғаныс саясаты мен бюджеттік артықшылықтарынан туындайды.

Ресей басты қауіп деп есептеледі

Ұлыбритания, Франция, Германия, Италия және Испания азаматтарының 72–82 пайызы Ресей Федерациясын басты геосаяси қауіп ретінде көрсеткен. Бұл – соңғы жылдардағы Мәскеудің агрессивті сыртқы саясаты мен соғыс қимылдарына қатысты қалыптасқан ұжымдық көзқарас. Америкалықтардың да пікірі осы бағытта.

АҚШ-қа деген сенім де бәсеңдеген

Еуропа елдерінде АҚШ-тың геосаяси ұстанымына қатысты да алаң бар. Германия, Испания және Франция тұрғындарының жартысынан көбі Вашингтон саясаты Еуропаға тұрақтылық емес, қауіп әкелуі мүмкін деп санайды. Бұл – Дональд Трамп әкімшілігі кезінде басталған трансатлантикалық сенімнің дағдарысы мен қазіргі геосаяси бағыттардың арасындағы үзілістің салдары.

Тарих та қайта бағаланып жатыр

Сауалнамада Екінші дүниежүзілік соғыс та сөз болды. "Нацистерді жеңуде басты рөл кімге тиесілі?" деген сұраққа америкалықтар мен еуропалықтардың көпшілігі АҚШ деп жауап берсе, 17–28 пайызы ғана Кеңес Одағын атаған. Бұл тарихи пайымдаудың Батыста қалай өзгеріп жатқанын көрсетеді.

Алаңдаушылық – кездейсоқ емес

Сарапшылар үшінші дүниежүзілік соғыс туралы ашық айту – тек қиял емес екенін айтады. Әлемде дипломатия әлсіреп, ядролық державалар арасындағы ашық диалог тоқтап, блоктарға бөліну процесі күшейіп келеді.

Профессор Спенсер-Черчилл былай дейді:

«Қазіргі халықаралық жүйе – Біріккен Ұлттар Ұйымының немесе Женева конвенцияларының арқасында емес, күш балансының арқасында жұмыс істеп тұр. Егер осы баланс бұзылса, соғыс – тек уақыт мәселесі. Халық мұны интуитивті түрде сезіп отыр».