АҚШ Ресей жоспарына жауап ретінде Айда АЭС салу жұмысын жеделдетуі мүмкін

Politico басылымының 5 тамыз күні таратқан мәліметіне сүйенсек, жоба 2030 жылға қарай жүзеге асырылуы мүмкін. Бұл арқылы АҚШ Ресей мен Қытайды басып озуды көздеп отыр, өйткені бұл елдер де Айда энергетикалық инфрақұрылым орнату бойынша белсенді жұмыс жүргізуде.

Даффи — АҚШ-тың көлік министрі және сонымен қатар NASA агенттігінің уақытша басшысы. Оның бастамасымен дайындалған директивада былай делінген: Айда алғашқы болып АЭС салған ел “тыйым салынған аймақ” жариялап, өзге елдердің (соның ішінде АҚШ-тың) ғарыштағы қызметіне шектеу қоюы мүмкін. Осы қауіпке байланысты NASA 60 күн ішінде жоба жетекшісін тағайындап, жеке компаниялардан 2030 жылға дейін Айға 100 киловаттық ядролық реактор орнату бойынша ұсыныстар алуы тиіс.

Бұған дейінгі жоспарлар бұдан біршама жұмсақ болатын. Мысалы, 2022 жылдан бастап NASA Ай бетінде 40 киловаттық ядролық реактор орнатуға арналған зерттеулерді қаржыландырып келген, әрі оларды 2030-жылдардың басына қарай жүзеге асыру көзделген еді.

Politico мәліметінше, Даффи сондай-ақ Халықаралық ғарыш станциясын бірнеше коммерциялық станциялармен алмастыру туралы директива ұсынған. Бұл бастама аясында алты ай ішінде өндіруші компаниямен келісімшарт жасалмақ. Жобаға қызығушылық танытқан компаниялар қатарында Axiom Space, Vast және Blue Origin бар. Бұл шешімдер АҚШ-қа Қытайдың Ай мен Марсты игеру жобаларынан озып шығуға мүмкіндік беруі мүмкін.

– Бұл — екінші ғарыш жарысындағы жеңіс үшін күрес, - деп атап өтті NASA-ның жоғары лауазымды өкілі.

Бұл мәлімдеме Айды игеру бойынша жүріп жатқан жаңа ғарыштық бәсекенің маңызын көрсетеді. Сондай-ақ, бұл тек ғылыми прогресс емес, геосаяси үстемдік үшін күрес екенін білдіреді.

Мамыр айында “Роскосмос” пен Қытайдың Ұлттық ғарыш басқармасы Айда АЭС салу бойынша әріптестік жөнінде меморандумға қол қойды. Бұл станция Ресей мен Қытай 2036 жылға дейін салуды жоспарлап отырған Халықаралық Ай станциясының бір бөлігіне айналады.

“Роскосмос” бас директоры Дмитрий Бакановтың айтуынша, бұл жобаға Беларусь, Пәкістан, Әзербайжан, Сербия, Сенегал, Джибути және Эфиопия сынды 13 мемлекет қосылған.

Reuters агенттігі сәуір айында хабарлағандай, Ресей мен Қытай Айда дәл осы атом электр станциясын салуды көздеп отыр. Ол болашақ Ай станциясын энергиямен қамтамасыз етуге арналған.

Еске салайық, 2024 жылдың қаңтар айында NASA Айға ұшатын миссияларын кейінге шегерген болатын. Сол кезде Айды айналып өтетін алғашқы пилотты миссия – Artemis II 2025 жылдың қыркүйегіне жоспарланды. Ал Artemis III миссиясы 2026 жылдың қыркүйегіне белгіленді. Бұл миссия аясында Айдың Оңтүстік полюсі маңына алғашқы астронавттар қонбақ.

Сонымен қатар Artemis IV – Ай орбитасындағы “Lunar Gateway” (Ай қақпасы) деп аталатын ғарыш станциясына алғашқы сапар – 2028 жылға жоспарланған. Бұл бағдарламалар АҚШ-тың Айда тұрақты ғылыми және стратегиялық қатысуын қамтамасыз етуге бағытталған.