Жамбылда қатерлі ісікті жасанды интеллект анықтайды

 Ғылым мен технологияның үздіксіз даму үдерісі адамзаттың өмір сүру сапасын жақсартуға айтарлықтай үлес қосуда. Әсіресе денсаулық сақтау жүйесі инновациялық жетістіктердің арқасында мүлде жаңа деңгейге көтеріліп отыр. Жаңа технологиялар ауруларды ерте анықтап, дәл және тиімді емдеу жолдарын ұсынуға мүмкіндік береді. Бұл – адам өмірін сақтау мен ұзартып, өлім-жітімді азайтудағы ең маңызды қадамдардың бірі.

Осы үдерісте жасанды интеллект пен роботтандыру – медицинаның болашағын түбегейлі өзгертіп жатқан басты құралдардың қатарында. Олар диагностика мен емдеуде адами фактордың әсерін азайтып, шешім қабылдаудың жылдамдығы мен дәлдігін арттыруға көмектеседі. Мысалы, жасанды интеллект технологиясы медициналық бейнелерді жылдам әрі нақты саралап, онкологиялық, кардиологиялық немесе нейрологиялық ауруларды бастапқы кезеңде-ақ анықтауға мүмкіндік береді. Бұл, өз кезегінде, науқасты ерте кезеңде емдеуді бастауға және асқыну қаупін төмендетуге жол ашады. XXI ғасырдың алғашқы ширегі денсаулық сақтау жүйесін технологиялық трансформация ғасырына айналдырып отыр. Жасанды интеллектпен қатар, үлкен деректер (Big Data) талдауы, робототехника, телемедицина және биоинженерия салалары да қазіргі медицинада кеңінен қолданылып жатыр. Бұл бағыттар емдеу тәсілдерінің дәлдігін, жылдамдығын және қолжетімділігін арттыруға зор үлес қосуда. Әлемнің озық елдерінде аталмыш технологиялар қатерлі ауруларды ерте анықтап, медициналық қателіктерді азайту, адам ресурсын үнемдеу және қаржылық шығындарды қысқарту сияқты нақты нәтижелерге жеткізуде.

Қазақстан да бұл үрдістен шет қалмай, цифрлық денсаулық сақтау жүйесін дамыту бағытында жүйелі қадамдар жасап жатқаны қуантады. Мәселен, биылдан бастап Жамбыл облысында қатерлі ісік түрлерін жасанды интеллект көмегімен ерте кезеңде анықтау жобасы іске қосылды. Бұл – еліміз үшін үлкен серпіліс. Радиолог мамандардың тапшылығы байқалатын шалғай аудандар мен ауылдық жерлерде бұл технология науқастардың өмірін сақтап қалуда шешуші рөл атқармақ. ЖИ арқылы алынған деректер маманның қорытындысына дейін-ақ бастапқы сараптама жүргізіп, күдік тудыратын жағдайларды автоматты түрде белгілей алады. Бұл дәрігерлердің жұмысын жеңілдетіп қана қоймай, олардың диагностикалық дәлдігін арттыруға сеп болады. Сонымен қатар мемлекет тарапынан жүрек-қан тамырлары аурулары, созылмалы респираторлық дерттер, диабет сияқты кең таралған және қауіпті аурулардан көз жұму көрсеткіштерін төмендету бағытында жүйелі жұмыс жүргізілуде. Дәрігер Алтынай Аламанның айтуынша, жасанды интеллектке негізделген жаңа жүйе науқастарды ерте диагностикалау мен жедел әрі дер кезінде емдеуде тиімділігін дәлелдеп келеді.

«Медицинада жылдамдық пен дәлдік – адамның өмірін сақтап қалуда шешуші мәнге ие. Сондықтан жаңа технологияларды енгізу – бүгінгі күннің басты қажеттілігі болып отыр. Елімізде медициналық қызметтердің сапасын арттыру және шалғай аймақтардағы тұрғындардың денсаулық сақтау жүйесіне қолжетімділігін қамтамасыз ету мақсатында жасанды интеллект пен роботтандыру технологияларын енгізу басталып кетті. Бұл тек ірі қалаларда емес, ауылдық жерлерде де сапалы медициналық көмекті қамтамасыз етуге бағытталған маңызды бастама», – дейді хирург.

Мұнымен қатар ауыл тұрғындары үшін медициналық қызметтің қолжетімділігін арттыру мақсатында нақты шаралар қолға алынуда. 2025 жылы бюджет қаражаты есебінен 5 млрд теңгеге 18 бірлік заманауи медициналық диагностикалық құрылғы және 38 санитарлық көлік сатып алынды. Бұл – тек техника жаңаруы ғана емес, ауылдағы азаматтардың өмір сүру сапасының артуы. Осы арқылы ерте диагностиканың сапасы артып, жедел жәрдем қызметінің тиімділігі еселеп өсе түседі.

Қорытындылай келе, XXI ғасыр медицинасы – тек емдеу ғана емес, алдын алу, дәл диагноз қою және дер кезінде әрекет ету принциптеріне негізделген интеллектуалды жүйеге айналып келеді. Жасанды интеллект, роботтандыру, телемедицина және басқа да инновациялық шешімдер – бүгінгі ғана емес, болашақ медицинасының негізі. Бұл – адамзат денсаулығына салынған инвестиция, ал мұндай инвестицияның қайтарымы ұзақ әрі сапалы өмір десек болады.

С. Бақберген

Жамбыл облысы