Ұлттық жоба: 2025 жылға дейін 5 мұнай-химия зауыты пайдалануға беріледі

Аталған жобаны Ұлттық экономика министрлігі бірқатар мемлекеттік органдармен біріге отырып әзірлеген.

Ұлттық жобаның алғашқы тармағы – шикізаттық емес секторға инвестицияларды ұлғайту, сондай-ақ әлемдік және өңірлік құн тізбегіне интеграциялау негізінде экономиканы әртараптандыру.

Екінші бағыт – жоғары өнімді жұмыс орындарын құру арқылы халықтың табысын арттыру.

Үшінші бағыт – төмен көміртекті даму тенденциясын ескере отырып, жаңартылатын энергия көздеріне негізделген электр энергиясын өндіруді жеделдету.

Жоба 5 бағыттан тұрады, анықталған 6 негізгі мақсат және 13 көрсеткіш.

Индустриялық-инновациялық даму;

Мұнай-химия кешенін дамыту;

Геологиялық зерттеулерді дамыту;

Энергетика кешенін дамыту;

Ресурстық емес экспортты ынталандыру.

«Индустриялық-инновациялық даму» бірінші бағыты бойынша екі негізгі міндет белгіленген:

1) өңдеуші кәсіпорындарды технологиялық жаңғырту;

2) өндіріс көлемін ұлғайту және өндірілетін тауарлардың ассортиментін кеңейту.

Осы мақсатта кәсіпорындардың жаңа технологияларды сатып алуға және енгізуге, жабдықтарды орнатуға және іске қосуға, сондай-ақ біліктілігін арттыруға, технологиялық жабдықтарды сатып алуға және несие шарттарын жақсартуға, оның ішінде лизингке жұмсаған шығындарын өтеу бойынша кешенді шаралар әзірленетін болады.

Осылайша, 2025 жылға қарай цифрлық технологияларды пайдаланатын өңдеуші өнеркәсіп кәсіпорындарының үлесін 23%-ға дейін арттыру жоспарлануда. Құрал-жабдықтар мен машиналарға негізгі капиталға инвестиция 2025 жылы 1 триллионнан астам теңгені құрайды. 

«Өндіріс көлемін ұлғайту және өндірілетін тауарлардың ассортиментін ұлғайту» тапсырмасы аясында 418 индустриялық жобаны жүзеге асыру жоспарлануда.

2025 жылға қарай 11 триллионнан теңгені негізгі капиталға инвестициялау, ал өңдеу өнеркәсібі өнімінің экспорт көлемі 24 млрд АҚШ долларына дейін өседі. Жаңадан ашылатын жоғары білікті жұмыс орындарының саны 100 мыңға жуық болады деп күтілуде.

2025 жылға дейін іске қосылуы жоспарланған ірі жобалардың мысалдары: «Монтерра Қасақстан» ЖШС, «Еврохим-Қаратау» ЖШС, «Мега Смарт» ЖШС, «КамЛит KZ» ЖШС және т.б. Бұл ретте республикалық деңгейде 50 негізгі жоба анықталды.

«Мұнай-химия кешенін дамыту» бағыты бойынша сыртқы сұранысты қанағаттандыру үшін жоғары технологиялық ірі мұнай-химия өндірісі енгізілетін болады.

2025 жылға дейін 5 мұнай-химия зауытын пайдалануға беру көзделген.

1) полипропилен өндірісі;

2) бензинге және полипропиленге арналған қоспалар өндірісі;

3) метанол өндіру;

4) полиэтилентерефталат өндірісі;

5) Қашаған кен орнындағы шикізат негізіндегі газ өңдеу зауыты.

Нәтижесінде мұнай-химия өнімдерін өндіру көлемі 5 есеге 360 мыңнан 2 млн тоннаға дейін, ал экспорт та 9 есеге (0,15-тен 1,4 млрд АҚШ долларына дейін) артады.

Геологиялық барлау саласын дамыту инвестициялық тартымдылықты арттыруға және геологиялық материалдарды сақтау мен өңдеудің заманауи инфрақұрылымын қамтамасыз етуге бағытталатын болады.

Аумақты геологиялық барлаумен қамту 683,9 мың шаршы метрге артады. км (1576,5-тен 2260,4 мың шаршы км-ге дейін). Бір қор қоймасы салынады, 2 негізгі қойма және 4 негізгі қойма жөндеуден өтті.

Төртінші бағыт экономика мен халықтың өсіп келе жатқан қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында энергетикалық кешенді жаңғыртуды көздейді.

2025 жылға қарай 5 404 МВт қосымша қуатты іске қосу жоспарлануда. 2400 МВт жаңартылатын энергия қуаты, 1400 МВт аралас циклді газ станциялары және 1604 МВт қолданыстағы электр станцияларын жаңғырту есебінен.

Сондай-ақ Батыс Қазақстан, Атырау және Маңғыстау облыстары арасында екінші тізбекті (220 кВ) салу жоспарлануда.

Қабылданған шаралардың нәтижесінде электр энергиясын өндірудің жалпы көлеміндегі жаңартылатын энергия көздерінен алынатын электр энергиясының үлесі 6 пайызға жетеді. Жобаларды іске қосу экономиканың электр энергиясына деген сұранысын 120 млрд кВт/сағ-қа дейін жабуға мүмкіндік береді.

Ресурстық емес экспортты ынталандыру бағытында шикізаттық емес экспорт көлемін 41 млрд АҚШ долларына дейін ұлғайту міндеті шешілетін болады.

Осы мақсатта жұмыс істеп тұрған экспорттаушылар арасында жаңа және біліктілікті арттыруға бағытталған экспортты жеделдету бағдарламасын әзірлеу жалғасады.

1000 белсенді экспорттаушының сыртқы нарыққа шығуы қамтамасыз етіледі.

Сондай-ақ 350-ге жуық экспорттаушыны электронды сауда алаңдарына (Alibaba, Amazon, OZON) енгізу жоспарлануда.

Мемлекеттік стандарттардың халықаралық талаптарға сәйкестігін қамтамасыз ету үшін 30% (250-ден астам) сынақ зертханасының объектілері жаңартылады.

Экспорттаушыларды сыртқы нарықтарға ілгерілету келесі шаралар арқылы қолдау көрсетілетін болады:

– экспорт алдындағы және экспорттық қаржыландыру;

– сақтандыру, айналым қаражатын толықтыруды қаржыландыру;

– экспорттаушылардың шығындарын өтеу (бөлшек сөрелер мен сауда алаңдарын жалға алу, шетелдік сертификаттаудан, аккредиттеуден, инспекциядан өту, тауарларды шетелде жарнамалау, шетелдік көрмелерге, форумдарға, жәрмеңкелерге, конкурстарға қатысу);

– экспорттаушылар үшін көлік шығындарын өтеу.

Нәтижесінде шикізаттық емес тауарлардың экспорты 14 миллиардтан 29 миллиард АҚШ долларына дейін артады. Қызметтер экспортының өсімі 2,4 есе (5-тен 12 млрд. АҚШ долларына дейін) болады.

Ұлттық жобаны қаржыландырудың жалпы көлемі 15,9 трлн. теңге, оның ішінде республикалық бюджетте 402 млрд. Ол 15,5 триллион тартады деп күтілуде. теңге жеке инвестиция тартылды.

Ұлттық жобаны іске асырудың нәтижесі 2025 жылы келесі мақсатты көрсеткіштерге қол жеткізу болады:

– 102 мыңнан астам жаңа тұрақты жұмыс орны;

– еңбек өнімділігін 20%-дан астамға арттыру;

өңдеу өнеркәсібі өнімін 1,5 есеге арттыру.

– шикізаттық емес экспортты екі есе ұлғайтып, 41 миллиард долларға дейін.

– жаңартылатын энергия көздерінен алынатын электр энергиясының үлесі жалпы өндіру көлемінің 6%-ын құрайды.

Ұлттық жоба Ұлттық басымдықтар мен еліміздің 2025 жылға дейінгі ұлттық даму жоспарын іске асыру мақсатында қалыптастырылған және тұрақты экономикалық өсуді кемінде 5 пайыз деңгейінде қамтамасыз етуге бағытталған.